Zbliża się sezon klimatyzacyjny, a z nim nowe wyzwania związane obsługą układów A/C samochodów klientów. Samochodów wyposażonych w klimatyzację przybywa, a i użytkownik, coraz bardziej świadomy, wymaga właściwego obsłużenia jego pojazdu.

Wydajność pompy próżniowej a jakość usługi i sens stosowania podgrzewacza butli roboczej stacji

Przed warsztatem stoi zadanie należytego wykonania obsługi. Warto się skupić nad jednym z ważnych elementów tej usługi, a mianowicie właściwe wykonanie procesu próżni.

Zanim przejdziemy do opisania tego zagadnienia, zapiszmy poszczególne etapy prawidłowego przeprowadzenia obsługi sprawnego układu A/C.

1. Przed obsługą, uruchomienie pojazdu z włączoną klimatyzacją na kilkanaście minut
2. Odzysk czynnika z układu A/C obsługiwanego pojazdu w celu jego zregenerowania (osuszenie z wilgoci i oczyszczenie) i opróżnienia układu
3. Wykonanie próżni w sposób zapewniający osuszenie obsługiwanego układu A/C
4. Napełnienie układu właściwym czynnikiem chłodniczym oraz uzupełnienie odpowiedniego oleju.

Oczywiście każdy z powyższych procesów powinien być wykonany należycie, ale wykonanie próżni jest tym procesem, który jest najczęściej zaniedbywany, a niektórzy producenci urządzeń wręcz zachęcają do jego niewłaściwego przeprowadzenia. Tymczasem to próżnia pozwala uniknąć, często najpoważniejszych, awarii układu.

Dlaczego przeprowadza się próżnię?

Podstawowym zadaniem próżni jest osuszenie układu klimatyzacji z wilgoci, która znajduje się wewnątrz. Ze względu na dużą higroskopijność mieszaniny czynnika chłodniczego i oleju krążącego w układzie, powinno się go osuszać w cyklu rocznym. Wilgoć, będąca formą wody, jest bardzo groźna dla funkcjonowania układu, łącząc się z olejem i czynnikiem tworzy kwasy niszczące poszczególne elementy od środka. Dodatkowo duże jej ilości mogą zamarzać tworząc kryształki lodu, które utrudniają przepływ oraz mogą mieć działanie ścierne dla sprężarki klimatyzacji.

Drugim zadaniem próżni, jest umożliwienie zassania wymaganej ilości czynnika z butli roboczej urządzenia, wykorzystując tu zjawisko wzajemnego oddziaływania różnych ciśnień – w butli roboczej ciśnienie jest kilkukrotnie wyższe. Jak wiadomo z lekcji fizyki, niskie ciśnienie będzie dążyło do wyrównania się z wysokim ciśnieniem, czyli wystąpi zjawisko ssania.

Dlaczego próżnia osusza układ A/C z wilgoci?

Wynika to z wykresu wrzenia wody. Wraz z obniżeniem ciśnienia spada temperatura wrzenia wody. Obok przedstawiono wyniki kilku pomiarów temperatury wrzenia wody w zależności od ciśnienia oraz wykres przedstawiający tą zależność.

Jak widać, wodę można doprowadzić do stanu wrzenia w temp. pokojowej na dwa sposoby, albo podgrzać ją do odpowiednio wysokiej temperatury (100 st. C) w ciśnieniu atmosferycznym (ok. 1000 hPa) lub obniżyć ciśnienie do około 20 hPa, a wówczas woda zacznie wrzeć w temperaturze pokojowej, czyli ok. 20 st. C. Oczywiście w odniesieniu do układu A/C zdecydowanie łatwiej jest spełnić ten drugi warunek, ponieważ podgrzanie wszystkich elementów układu do temp. 100 st. C jest praktycznie niemożliwe. Wspomniane wyżej 20 hPa to ciśnienie w zakresie tzw. średniej próżni. Jednak aby doprowadzić do takiego poziomu podciśnienia, potrzebna jest bardzo wydajna pompa próżniowa, która nie dość, że obniży ciśnienie, to jeszcze będzie w stanie podtrzymać je przez kilkadziesiąt minut. Jak wynika z powyższej tabeli i wykresu, aby doprowadzić wodę (wilgoć) do stanu wrzenia jest potrzeba spełnienia jeszcze jednego warunku, a mianowicie odpowiedniej temperatury. Aby woda zawrzała, a tym samym układ został osuszony, proces próżni musi być przeprowadzony co najmniej w temp. pokojowej.

Przeprowadzenie procesu próżni w niższych temperaturach nie zagwarantuje nam pewności co do osuszenia układu. Przeprowadzenie tej czynności w niższych temperaturach (rzędu 5-12 oC) przysparza kolejnych problemów związanych z przetłoczeniem czynnika z butli roboczej stacji do układu klimatyzacji w samochodzie. Problemy te są związane z obniżeniem się ciśnienia czynnika chłodniczego w butli roboczej stacji wraz ze spadkiem temperatury otoczenia. Skutkuje to tym, iż zmniejsza się różnica ciśnienia pomiędzy układem A/C a butlą roboczą właśnie. W praktyce objawia się to tzw. napełnieniem niepełnym układu. Układ A/C samochodu nie zassał odpowiedniej ilości czynnika chłodniczego, ponieważ ciśnienia po obydwu stronach wyrównały się w wyniku niedostatecznej ich różnicy.

Dlatego też, niektórzy producenci stacji do obsługi układów A/C stosują podgrzewacze butli roboczej, które mają zapewnić wzrost ciśnienia, a tym samym jego różnicę w odniesieniu do obsługiwanego układu, poprzez właśnie podnoszenie temperatury czynnika. Trzeba przyznać, że jest to stosunkowo proste rozwiązanie tego problemu. W stacjach produkowanych przez Valeo nie znajdziemy jednak takiego podgrzewacza. Niedopatrzenie ze strony renomowanego producenta? Bynajmniej, Valeo jako ekspert, ma na uwadze przytoczone wcześniej zależności fizyczne i pamięta, że aby układ był obsłużony należycie, obsługę trzeba przeprowadzić w warunkach temp. pokojowej Skoro tak, to nie ma konieczności stosowania podgrzewaczy ponieważ temp. pokojowa zapewnia odpowiednie ciśnienie czynnika w butli roboczej. Nawet jeśli jednak zdarzy nam się podczas obsługi napełnienie niepełne, do zassania brakującej ilości jest przewidziana specjalna procedura opisana w instrukcji obsługi stacji ClimFill.

Valeo posiada w swojej ofercie stacje, w których są zamontowane podzespoły najwyższej jakości. Na szczególną uwagę zasługuje stacja ClimFill Auto i Truck&Bus z najwydajniejszymi pompami próżniowymi na rynku, a mianowicie odpowiednio 180l/min i 283l/min co zapewnia uzyskanie podciśnienia na poziomie 20-30 hPa = 0,02-0,03 bar. Wysoka wydajność pompy pozwala również na znaczne skrócenie czasu wykonywania procesu próżni, do 20 min. w przypadku samochodów osobowych, co w bezpośredni sposób przekłada się na czas przebiegu całego procesu trwającego ok. 30 min. Dla większości stacji na rynku jest to czas nieosiągalny – czasy obsługi od 40-70 min. Oczywiście czas to pieniądz, a krótki czas obsługi, to więcej obsłużonych samochodów. Naturalnie cały czas mamy na myśli proces przeprowadzony zgodnie ze sztuką, a obsługiwany układ jest sprawny. Należy również dodać, że zdecydowana większość stacji dostępnych na rynku nie jest wstanie wytworzyć podciśnienia na poziomie 20-30 hPa co jeszcze bardziej podnosi temperaturę, w której obsługa powinna być wykonywana.

Na czym polegają zaniedbania?

Najczęściej skraca się właśnie czas wykonywania próżni (często do 10 min. i mniej przy pompie 70l/min.), a odpowiednio długi czas pozwala na całkowite osuszenie układu. Dodatkowo przeprowadza się ten proces w zbyt niskich temperaturach, do czego zachęca się użytkowników poprzez stosowanie podgrzewaczy. Wykonana w ten sposób próżnia, absolutnie nie zapewni nam wysokiej jakości wykonanej przez nas obsługi i na pewno przekłada się na skróconą żywotność układu A/C.

Pamiętajmy o należytym wykonaniu tego procesu, pozwoli to uniknąć nam zbędnych kosztów i pozyskać zaufanie klienta.