O sprzęgłach w samochodach ciężarowych powiedziano już chyba wszystko. A jednak co pewien czas nasuwa się pytanie co, jak i dlaczego?

Na przykładzie Mercedesa Actrosa opiszemy skróconą procedurę wymiany sprzęgła. W zależności od wersji pojazdu montowane są w nim sprzęgła jedno- lub dwutarczowe. O ile montaż pierwszego nie sprawia większych problemów, to dwutarczowe wymaga nieco innego podejścia do montażu. Po pierwsze należy dysponować wałkiem ustalającym z wielowypustem, aby obydwie tarcze dopasowały się osiowością z wałkiem sprzęgłowym. Po drugie, potrzebny jest klucz dynamometryczny do dokręcenia koła zamachowego, jeśli zachodziła potrzeba wymiany koła lub uszczelniacza momentem, który wynosi 210Nm +90 stopni na krzyż i docisku sprzęgła momentem 55Nm.

Po montażu należy skontrolować, czy elementy dystansowe w płycie pośredniej przylegają do odpowiednich gniazd w docisku sprzęgła (są to zazwyczaj cztery kostki ustawione co 90 stopni, mocowane śrubami M8 na klucz 13; w nowych zestawach sprzęgła są ustawione fabrycznie). Należy pamiętać o tym, że skok docisku sprzęgła wynosi 6 mm, a tarczy pośredniej połowę tej odległości, czyli 3 mm i nieprawidłowa odległość może spowodować zbyt szybkie zużycie okładzin jednej z tarcz lub jej zniszczenie.

Przy okazji wymiany sprzęgła należy skontrolować stan dźwigni wysprzęglającej (rolki, łożysko, sworzeń) i ewentualnie wymienić na nowe. Należy pamiętać o tym, że nowy zestaw sprzęgła będzie pracował co najmniej przez 500 tys. kilometrów. Po zamontowaniu skrzyni biegów konieczna jest kalibracja sprzęgła. Jeśli tego nie zrobimy, to jednym z objawów będzie załączanie półbiegów bez wciskania pedału sprzęgła. W przypadku skrzyni manualnej kalibrację można wykonać za pomocą testera diagnostycznego np. Texa Truck. Jeśli sprzęgło zostało wymienione w samochodzie ze skrzynią zautomatyzowaną EPS, to muszą być spełnione następujące warunki: wszystkie odbiorniki muszą być wyłączone, drzwi pozamykane, zaciągnięty hamulec postojowy oraz napowietrzony układ pneumatyczny.

Procedura jest wówczas następująca:

• wsiadamy do pojazdu na fotelu kierowcy, wciskamy pedał sprzęgła do oporu, następnie wciskamy prawy guzik dźwigni zmiany biegów i jednocześnie włączamy zapłon;
• gdy usłyszymy charakterystyczny dźwięk w postaci głośnego puknięcia, natychmiast puszczamy pedał sprzęgła. Gdy ponownie usłyszymy puknięcie, wciskamy pedał sprzęgła do końca i tak na przemian do momentu, aż na wyświetlaczu biegów pojawi się symbol „N” – procedura zakończona pomyślnie;
• jeżeli z jakiegoś powodu procedura nauczania nie zostanie zakończona, na wyświetlaczu pojawi się symbol GS i nr kodu dwucyfrowy np. GS01. W zależności, czy jest to pojazd pierwszej generacji, czy nowszej, mogą być wyświetlane różne kody błędów.

Lista kodów błędów wywołanych podczas procedury nauczania w Mercedes MP I:

• GS01 – gałka awaryjnej zmiany biegów nie jest w położeniu podstawowym;
• GS02 – awaryjna zmiana biegów jest czynna;
• GS09 – błąd wprowadzania, położenie neutralne;
• GS10 – błąd wprowadzania, wartości wprowadzone dla split są wadliwe;
• GS11 – błąd wprowadzania, wartości wprowadzone dla bieg są wadliwe;
• GS12 – błąd wprowadzania, wartości wprowadzone dla bieg są wadliwe;
• GS13 – błąd wprowadzania, wartości wprowadzone dla ścieżka są wadliwe;
• GS16 – błąd wprowadzania, wartości wprowadzone dla ścieżka są wadliwe;
• GS17 – błąd wprowadzania, wartości wprowadzone dla Range są wadliwe;
• GS18 – usterka na jednym zaworze elektromagnetycznym lub czujniku położenia;
• GS19 – błąd wprowadzania, pojazd toczy się;
• GS20 – błąd wprowadzania, napięcie zbyt niskie;
• GS21 – błąd wprowadzania, obsługa sprzęgła;
• GS22 – błąd wprowadzania, wybieranie Neutral jest przerwane;
• GS23 – błąd wprowadzania, typ skrzyni jest nieprawidłowy;
• GS24 – błąd wprowadzania, hamulec postojowy nie jest uruchomiony;
• GS25 – błąd wprowadzania, awaryjna zmiana biegów jest uruchomiona;
• GS26 – błąd wprowadzania, silnik pracuje;
• GS27 – błąd wprowadzania, moment silnika brak lub jest nieważny;
• GS28 – błąd wprowadzania, silnik nie jest uruchomiony;
• GS29 – błąd wprowadzania, brak prędkości obrotowej silnika;
• GS30 – błąd wprowadzania, bieg jałowy;
• GS31 – błąd wprowadzania, odległość sprzęgła poza zakresem;
• GS32 – błąd wprowadzania, prędkość obrotowa wałka pośredniego nieprawidłowa.

Dodatkowo w MP II:

• GSII 05 – brak zabezpieczenia położenia neutralnego;
• GSII 06 – wartość sprzęgła jest nieprawidłowa.