Awaryjne systemy zwalniające ciężarówki zapobiegły już wielu tragediom. Niewiele osób wie, że wykorzystuje się klika typów tych konstrukcji, które posiadają różne wady i zalety. Co ciekawe, najnowsze rozwiązanie wydaje się zarazem najbardziej obiecujące.

Spis treści:

• Jak działają awaryjne systemy zwalniające ciężarówki?
• Rampy ze żwirem
• Rampy grawitacyjne
• Rampy z piaskiem
• Rampy mechaniczne

Rampy awaryjne są popularne w USA przede wszystkim ze względu wysokie tonaże oraz stosunkowo duże prędkości, osiągane przez amerykańskie trucki. Oczywiście istotne jest także ukształtowanie terenu, przez które nie brakuje długich i stromych zjazdów. Sytuację dodatkowo komplikuje fakt, że wiele amerykańskich ciężarówek wyposażonych jest w niesynchronizowane skrzynie biegów, które praktycznie wykluczają możliwość awaryjnego hamowania zestawem.

Jak działają awaryjne systemy zwalniające ciężarówki?

Awaryjne systemy zwalniające ciężarówki mają postać specjalnych ramp, montowanych u podnóży stromych zjazdów. Kierowca, który nie może wyhamować rozpędzonego zestawu (np. z powodu awarii hamulców), wjeżdża na specjalnie wydzielony pas ruchu, prowadzący do rampy.

Zanim przejdziemy do szczegółowego opisu tych konstrukcji, zwróćmy uwagę na fakt, że muszą one bezpiecznie zatrzymać pojazdy o masie nawet powyżej 50 ton, które rozpędzają się do prędkości przekraczających 150 km / h. I co najważniejsze, wyhamowanie takiego “pocisku” powinno nastąpić stosunkowo łagodnie, aby ładunek nie zmiażdżył kabiny kierowcy. Podczas awaryjnego hamowania zestaw nie powinien się też przewrócić.

Rampy ze żwirem

Rampy ze żwirem, (Arrester beds), wykorzystują do zatrzymania pojazdu opór toczenia, który stwarza luźno ułożony żwir. Pokrywa on końcową część rampy kilkunastocentymetrową warstwą. Koła zestawu, który wjedzie na taką warstwę, zapadają się, co skutkuje zatrzymaniem pojazdu.

Do zalet ramp ze żwirem zaliczamy wysoką skuteczność działania i minimalne ryzyko przewrócenia się zestawu (zapadanie się w żwirze jest dość równomierne i stosunkowo powolne). Łatwo się wznosi takie konstrukcje, które są także tanie w utrzymaniu.

Jednak często problemem okazuje się długość rampy, konieczna do wyhamowania rozpędzonej ciężarówki. Należy również regularnie uzupełniać żwir i kontrolować stan całej rampy. Skuteczność hamowania może znacząco się obniżyć po opadach deszczu i śniegu.

Rampy grawitacyjne

Rampy grawitacyjne są długie i nachylone pod stromym kątem. Pojazd wjeżdżający na taką wznoszącą się rampę zmniejsza swoją prędkość stopniowo. Konstrukcje tego typu wyróżniają się bardzo wysoką skutecznością hamowania szczególnie na długich i stromych zjazdach. Wymagają minimalnej konserwacji i nie trzeba uzupełniać materiału ich nawierzchni.

Rampa grawitacyjna musi być jednak dostatecznie długa, co często okazuje się problematyczne w gęsto zabudowanych obszarach. Dodatkowo po zatrzymaniu pojazdu istnieje spore ryzyko jego cofania się, co może powodować niebezpieczeństwo. Rampy grawitacyjne są także droższe w budowie z powodu swoich długości.

Rampy z piaskiem

Rampy z piaskiem konstrukcyjnie przypominają te ze żwirem, ale piasek wyróżnia się znacznie większą siłą oporu w związku z czym mogą być krótsze. To rozwiązanie łatwe i tanie do zbudowania, a przy tym wyjątkowo skuteczne przy nagłym zatrzymywaniu pojazdów.

Do wad ramp z piaskiem zaliczamy wysokie ryzyko przewrócenia pojazdu oraz zmiażdżenia kabiny przez ładunek w wyniku gwałtownego zatrzymania zestawu. Po opadach deszczu i śniegu piasek może być mniej efektywny. Trzeba go również często uzupełniać i kontrolować stan całej rampy.

Rampy mechaniczne

Rampy mechaniczne są znacznie bardziej skomplikowane w budowie od pozostałych, ale posiadają ważne zalety. Do spowalniania pojazdów wykorzystuje się w nich specjalne siatki ze stali nierdzewnej, rozmieszczone w odstępach i dobrane w taki sposób, aby skutecznie i bezpiecznie wyhamować pojazdy o różnym tonażu i prędkości.

Na przykład truck arrestor ramp zamontowany w Wirginii przy drodze nr 250 wyposażono w dziesięć siatek rozpiętych na zwijanych linach. Pierwsza z nich może zatrzymać pojazd osobowy, a dziesiąta nawet 40 tonowy zestaw, pędzący z prędkością powyżej 150 km/h.

Do zalet ramp mechanicznych zaliczamy kompaktowość, ponieważ te konstrukcje wymagają znacznie mniej miejsca, niż rampy grawitacyjne. Wyróżniają się skutecznością i bezpieczeństwem w zatrzymywaniu pojazdów na krótkich odcinkach. Minimalizują ryzyko przewrócenia się zestawu, a dzięki stopniowemu pochłanianiu energii kinetycznej przez zwijacze lin, spowalnianie jest płynne i łagodne, co zapobiega gwałtownemu przemieszczaniu się ładunku.

Wśród wad tego rozwiązania najczęściej wymienia się jego koszt (truck arrest ramp w Wirginii wybudowano za ok. 5,5 mln dolarów). Skomplikowana konstrukcja wymaga także regularnej konserwacji.

Skuteczność mechanicznej rampy w Wirginii możemy zobaczyć na filmie poniżej: