Systemy wspomagające pracę kierowców mogą zmniejszyć liczbę wypadków drogowych, w wyniku których każdego roku ginie na świecie 1,3 miliona ludzi, a kilkadziesiąt milionów zostaje poszkodowanych. Ich skuteczność zależy jednak od obsługi kierowcy, dlatego sprawdzamy, jak z ADAS radzą sobie młodzi i starsi truckerzy.

Spis treści:

• Czym są Advanced Driver Assistance Systems?
• Szokujące wyniki badań kierowców korzystających z ADAS
• Czym różnią się młodzi kierowcy od starszych truckerów?
• Jak zrównać szansę wszystkich grup wiekowych kierowców?

Pierwsze systemy wspomagające kierowcę pojawił się na początku lat 2000. W ciągu ćwierć wieku wyewoluowały do wyrafinowanych rozwiązań, które pomagają kierowcy nie tylko uniknąć kolizji, ale również bezpieczniej manewrować pojazdem. Instytut Transportu Drogowego sprawdził, czy wszyscy współcześni truckerzy korzystają z nich równie skutecznie. Wyniki badania zaskakują.

Czym są Advanced Driver Assistance Systems?

Systemy wspomagające kierowcę z angielskiego nazywane są Advanced Driver Assistance Systems (ADAS). To zaawansowane technologie, których celem jest poprawa bezpieczeństwa i komfortu jazdy. Wiele z nich wciąż znajduje swoje rozwinięcie w pojazdach autonomicznych, czyli takich, które poruszają się bez udziału kierowcy, a nawet jego obecności w pojeździe.

Oto najpopularniejsze ADAS, które znajdziemy w pojazdach kierowanych przez ludzi:

• Automatyczne hamowanie awaryjne (AEB – Automatic Emergency Braking) – wykrywa zagrożenia i automatycznie inicjuje hamowanie, aby zapobiec kolizji lub zmniejszyć jej skutki.
• Adaptacyjny tempomat (ACC – Adaptive Cruise Control) – utrzymuje stałą prędkość pojazdu i automatycznie dostosowuje ją do ruchu, zachowując bezpieczny odstęp od pojazdu z przodu.
• System ostrzegania o niezamierzonej zmianie pasa ruchu (LDW – Lane Departure Warning) – informuje kierowcę, gdy pojazd niezamierzenie opuszcza swój pas ruchu.
• Asystent pasa ruchu (LKA – Lane Keeping Assist) – aktywnie koryguje tor jazdy, aby utrzymać pojazd na właściwym pasie.
• Monitorowanie martwego pola (BSM – Blind Spot Monitoring) – ostrzega kierowcę o pojazdach znajdujących się w martwym polu widzenia.
• Rozpoznawanie znaków drogowych (TSR – Traffic Sign Recognition) – wykrywa i informuje kierowcę o znakach drogowych, takich jak ograniczenia prędkości czy zakazy wyprzedzania.
• Asystent parkowania (PA – Parking Assist) – pomaga w manewrowaniu podczas parkowania, a w niektórych przypadkach automatycznie parkuje pojazd.
• System ostrzegania o kolizji (FCW – Forward Collision Warning) – ostrzega kierowcę o potencjalnym zderzeniu z pojazdem znajdującym się z przodu.
• System wykrywania pieszych (Pedestrian Detection) – wykrywa pieszych na drodze i ostrzega kierowcę, a w niektórych przypadkach automatycznie hamuje.
• Asystent świateł drogowych (HBA – High Beam Assist) – automatycznie włącza i wyłącza światła drogowe w zależności od ruchu i warunków oświetleniowych.
• Asystent jazdy nocnej (Night Vision Assist) – umożliwia widzenie w ciemności za pomocą kamery termowizyjnej lub na podczerwień.
• System monitorowania uwagi kierowcy (DMS – Driver Monitoring System) – monitoruje stan kierowcy, wykrywając zmęczenie i dekoncentrację, a następnie ostrzega go lub sugeruje przerwę w podróży.
• Asystent zmiany pasa ruchu (LCA – Lane Change Assist) – pomaga bezpiecznie zmieniać pas ruchu, monitorując sytuację na drodze i informując o pojazdach w martwym polu.

Szokujące wyniki badań kierowców korzystających z ADAS

Jak wspomnieliśmy, systemy ADAS rozwijane są od ponad 25 lat. Mogłoby się wydawać, że to wystarczająco długi okres, aby każdy zawodowy kierowca zaznajomił się z tymi technologiami oraz zrozumiał ich skuteczność. Niestety, w świetle wyników badań Instytutu Transportu Drogowego sytuacja wygląda zupełnie inaczej.

Co prawda aż 80% respondentów zdaje sobie sprawę z tego, że systemy ADAS poprawiają bezpieczeństwo jazdy, ale tylko 6% badanych odbyło szkolenia z ich obsługi. Natomiast ponad połowa ankietowanych (53%) uczyła się wykorzystania tych technologii metodą… prób i błędów. To szokujące, ponieważ prowadziło do zwiększenia ryzyka wypadku drogowego, zamiast je obniżać, co jest przecież celem korzystania z ADAS.

Czym różnią się młodzi kierowcy od starszych truckerów?

Badanie ITS obnażyło różnicę w podejściu do systemów wspomagających pomiędzy młodymi a starszymi kierowcami. Ci pierwsi szybciej adaptują się do nowych sposobów obsługi pojazdu i wykorzystania innowacyjnych technologi. Obdarzają więc ADAS większym zaufaniem, co jednak paradoksalnie może być niebezpieczne, ponieważ w krytycznych sytuacjach młodzi kierowcy później przejmują kontrolę nad autem. W połączeniu z mniejszym doświadczeniem za kółkiem prowadzi to zwykle do poważniejszych kolizji.

Natomiast kierowcy powyżej 60 roku życia z reguły nie są przekonani do nowinek technologicznych, a korzystanie z nich działa na nich stresująco, więc częściej wyłączają systemy ADAS. I chociaż faktem jest, że dzięki bogatszemu doświadczeniu w sytuacjach krytycznych okazują się skuteczniejsi w manualnym prowadzeniu ciężarówek, to jednak często mają wydłużony czas reakcji. Tymczasem umiejętne korzystanie z systemów ADAS może ustrzec przed błędami wynikającymi właśnie z ograniczeń wiekowych.

Jak zrównać szansę wszystkich grup wiekowych kierowców?

Nietrudno więc zauważyć, że systemy wspomagające pracę kierowców mogą przydać się wszystkim truckerom, bez względu na ich wiek oraz doświadczenie zawodowe. Jednak aby każdy z nich w pełni mógł wykorzystać potencjał tych technologii, konieczne stają się profesjonalne szkolenia z obsługi ADAS.

Młodym kierowcom takie kursy pozwolą dostrzec zagrożenia, związane z nadmierną ufnością w technologię oraz granice jej zastosowania. Seniorzy dzięki szkoleniom zwiększą swoje zaufanie do ADAS i odkryją, jak te rozwiązania mogą wspierać ich podczas codziennej pracy.