Standardowe ubezpieczenia transportowe nie stanowią praktycznie żadnego zabezpieczenia dla firm, dostarczających towary na tereny objęte działaniami wojennymi. A tymczasem polski handel z ukraińskimi partnerami rozwija się w najlepsze. Już wkrótce ten trend wspomogą rządowe gwarancje.

Spis treści:

• Ubezpieczenia transportowe a wojna na Ukrainie
• Nowe ubezpieczenia w zakresie ryzyk politycznych
• Dlaczego te zmiany są tak istotne?
  Potrzeby kolejnych gwarancji

Działania wojenne wywołują niepewność, związaną ze wzrostem ryzyka również dla przewoźników. Prawda jest jednak taka, że na terenie zaatakowanego kraju popyt na towary nie spada, a wręcz przeciwnie: rośnie. Z tej szansy korzystają polscy przewoźnicy, którzy już wkrótce otrzymają wymierne wsparcie od rządu. Sprawdzamy szczegóły zmian w ustawie o gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeniach eksportowych.

Ubezpieczenia transportowe a wojna na Ukrainie

Ubezpieczenia transportowe można podzielić na te, których przedmiotem jest mienie w transporcie międzynarodowym (cargo) oraz ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej przewoźnika drogowego (OCPD).

W pierwszym przypadku do określania zakresu ubezpieczenia zwykle stosuje się Londyńskie Klauzule Instytutowe, najczęściej ICC (A) 1/1/09. W praktyce wyłączają one z zakresu ubezpieczenia ryzyka polityczne, do których zalicza się działania wojenne.

W przypadku OCPD zakres odpowiedzialności przewoźnika reguluje konwencja CMR, według której przewoźnik nie odpowiada za zdarzenia, których nie mógł uniknąć i zapobiec. Jeżeli miejsce rozładunku zlokalizowane jest na terenie objętym działaniami wojennymi, przewoźnik nie ponosi ryzyka.

Jeżeli jednak trasa tylko przebiega przez terytorium państwa objętego konfliktem zbrojonym, to do obowiązków przewoźnika należy wybór drogi, która omija tereny walk czy realnych zagrożeń. Problem w tym, że w zdecydowanej większości w ogólnych warunkach ubezpieczenia znajdują się zapisy wyłączające odpowiedzialność ubezpieczyciela za szkody wynikające z działań wojennych.

Nowe ubezpieczenia w zakresie ryzyk politycznych

W praktyce żadne ze standardowych ubezpieczeń transportowych nie chroni od ryzyk związanych konfliktami zbrojnymi. Sytuację zmienia jednak nowelizacja ustawy o ubezpieczeniach gwarantowanych przez Skarb Państwa. Wprowadza ona między innymi możliwość reasekuracji przez KUKE S.A. ubezpieczeń, których ryzyka nie wystąpiły na terenie RP.

Korporacja Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych zajmuje się ubezpieczeniami handlowymi dla rynków podwyższonego ryzyka. Gwarantem jest Skarb Państwa. W efekcie przyjętych w przepisach zmian, KUKE będzie miało możliwość wypłaty odszkodowań między innymi w zakresie ryzyk politycznych w ramach polis cargo pojazdów i przedmiotów w przewozach poza terytorium Polski. I chociaż wciąż trwają prace nad definicją “ryzyka politycznego”, to jednak eksperci są zgodni, że chodzi o pokrycie ewentualnych szkód w transporcie, spowodowanych działaniami wojennymi.

Dlaczego te zmiany są tak istotne?

Rozszerzenie możliwości reasekuracyjnych KUKE S.A. jest ważne dla przewoźników. Jak podaje GUS, wymiana handlowa polskich firm z ukraińskimi partnerami tylko w pierwszych trzech kwartałach 2023 roku wyniosła blisko 33 mld PLN. W porównaniu do roku poprzedniego jest to wzrost o ponad 27%.

Trwająca wojna stale zwiększa zapotrzebowanie na wiele towarów, ale prawdziwy boom oczekiwany jest po zakończeniu konfliktu, kiedy kraj zacznie się odbudowywać. Wtedy ryzyka związane z działaniami wojennymi obniżą się, ale nie znikną, jeżeli zaliczymy do nich np. niebezpieczeństwo wybuchu miny lub ataku przeprowadzonego z terytorium wrogiego sąsiada.

Potrzeby kolejnych gwarancji

Rozszerzenie możliwości reasekuracyjnych KUKE oceniane jest pozytywnie, ale pojawiają się głosy, że powinno się stać pierwszym etapem szerszego zakresu modyfikacji. Aktualnie dotyczą bowiem wyłącznie transportu towarów, natomiast nie obejmują ubezpieczeń mienia w zakresie budowy czy eksploatacji obiektów budowlanych.

Aby w pełni wykorzystać potencjał, który stworzy odbudowa Ukrainy, konieczne są rządowe gwarancje w ubezpieczeniach budowlanych, montażowych oraz również pracowniczych. Takie zmiany mogą mocno zaktywizować polskie firmy do działań i inwestycji na terenie kraju zniszczonego przez wojnę, z którym bezpośrednio graniczymy.