W Internecie oraz prasie można znaleźć wiele niepokojących informacji o reformie dyrektywy o delegowaniu pracowników od 30 lipca br. – modyfikacji jest dużo, jednak w tej chwili nie dla sektoru transportu drogowego. Kierowcy zostaną objęci poprawką w dyrektywie o delegowaniu pracowników, lecz dopiero za ponad 18 miesięcy i to na specjalnych warunkach wynikających wprost z przyjętego niedawno pakietu mobilności.

Dlaczego zmiany od 30 lipca nie obejmą kierowców?

Stosowanie delegowania w transporcie drogowym spotkało się z wieloma znakami zapytania podczas procesu legislacyjnego, związanego ze zmianą dyrektywy o pracownikach delegowanych. Wątpliwości dotyczyły w szczególności tego, jakie rodzaje transportu drogowego powinny podlegać pod zagraniczną płacę minimalną. Do tej pory wymagana zagraniczna płaca minimalna występowała przy przewozach kabotażowych oraz międzynarodowych, wyłączając z tego tranzyty – tak też pozostanie przez kolejne 18 miesięcy. W preambule dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2018/957/EU z 28 czerwca 2018 r. zmieniającą dyrektywę 96/71/WE dotyczącą delegowania pracowników w ramach świadczenia usług, która ma wejść w życie 30 lipca 2020 r. znalazł się zapis:

“(15) Z uwagi na wysoce mobilny charakter pracy w międzynarodowym transporcie drogowym wdrożenie niniejszej dyrektywy w tym sektorze budzi szczególne wątpliwości i trudności prawne, które mają zostać rozwiązane w przepisach szczegółowych dotyczących transportu drogowego, w ramach pakietu o mobilności, wzmacniających również zwalczanie oszustw i nadużyć.”

Oprócz zapisu w preambule ważny jest także art. 3 ust. 3, który wprost wyłącza sektor transportu drogowego ze stosowania zmienionej dyrektywy:

“Niniejsza dyrektywa ma zastosowanie do sektora transportu drogowego od daty rozpoczęcia stosowania aktu ustawodawczego zmieniającego dyrektywę 2006/22/WE w odniesieniu do wymogów dotyczących egzekwowania prawa oraz ustanawiającego szczegółowe zasady w odniesieniu do dyrektywy 96/71/WE i dyrektywy 2014/67/UE dotyczące delegowania kierowców w sektorze transportu drogowego.”

Pracownicy delegowani w transporcie – jakie będą zmiany i kiedy wejdą w życie?

Wspomniane wcześniej przepisy szczegółowe to część Pakietu mobilności, tzw. lex specialis – określają one kiedy i na jakich zasadach nowe zasady delegowania będą obowiązywały dla sektora transportu drogowego. W przypadku delegowania i szeroko pojętych zagranicznych płac minimalnych zmiany dla sektora transportu wejdą w życie po 18 miesiącach od opublikowania pakietu mobilności. Pakiet mobilności został ostatecznie przegłosowany 8 lipca br., w tej chwili trwają ostatnie formalne przygotowania i lada dzień przepisy pakietu zostaną opublikowane.

Główna zmiana dotyczy sprecyzowania w jakich rodzajach transportu nowe przepisy będą obowiązywać, a w jakich nie. Delegowanie będzie obowiązywać w kabotażu oraz w przewozach cross-trade (przerzuty pomiędzy innymi krajami niż siedziba firmy, np. transport wykonywany przez polską firmę na trasie z  Niemiec do Francji). Wyłączony z delegowania będzie natomiast tranzyt oraz przewozy bilateralne (przewozy z Polski lub do Polski). W związku z tą zmianą część przewoźników opierających się na przewozach z Polski lub do Polski będzie miało do czynienia ze znacznie mniejszą liczbą formalności niż dotychczas,  natomiast, znacznie więcej utrudnień będzie czekać na firmy wykonujące przerzuty oraz kabotaże.

Ważną kwestią jest także objęcie kierowców nie tylko płaca minimalną, ale także pełnymi układami zbiorowymi wraz ze wszystkimi zapisanymi w nich dodatkami – nie tylko zwiększy to koszty wynagrodzeń, ale przede wszystkim wiąże się ze znacznym skomplikowaniem i trudnością rozliczenia. Zmieni się także możliwość zaliczania diet i ryczałtów za noclegi, ponieważ w dyrektywie jest zapis, że jakiekolwiek kwoty dodatków związanych z podróżą służbową nie mogą być zaliczane do płacy minimalnej. To jest powodem dyskusji o zmianie przepisów i modelu wynagradzania kierowców w Polsce.

Poza wspomnianymi zmianami będą także pozytywne aspekty, takie jak zniesienie obowiązku posiadania przedstawiciela, czy spójny system zgłoszenia pracowników, do których będziemy wracać początkiem 2022 roku.

Pracownicy delegowani w transporcie – podsumowanie

Do końca lipca br. zmiany w dyrektywie o delegowaniu pracowników mają zacząć obowiązywać (w sektorach poza transportem), a nie wszystkie kraje wprowadziły jeszcze odpowiednie przepisy. Brakuje także wytycznych oraz informacji o  układach zbiorowych obowiązujących powszechnie w konkretnych Państwach. Powoduje to, że oprócz przewidywanego znacznego zwiększenia kosztów delegowania dochodzi jeszcze niepewność, w jaki sposób prawidłowo ustalać wynagrodzenie. Sektor transportu ma natomiast dodatkowe 18 miesięcy na przygotowanie się do tych zmian.

W Polsce dyrektywa o delegowaniu pracowników jest zaimplementowana w ramach ustawy o delegowaniu pracowników w ramach świadczenia usług. W obecnej chwili projekt zmiany tej ustawy trafił do Sejmu i został skierowany na pierwsze czytanie. Projekt zawiera także m.in. rozszerzenie dotychczasowych uprawnień PIP – związanych z możliwością współpracy z organami kontrolnymi z innych Państw czy też uzyskiwania dostępu np. do informacji podatkowych.