Telematyka to narzędzie pozwalające zbierać mnóstwo danych dotyczących każdego przejazdu samochodu ciężarowego. Dzięki niej poznamy dokładną lokalizację samochodu w czasie rzeczywistym, uzyskując jednocześnie wgląd w raporty spalania oraz np. dostępny czas pracy u danego kierowcy. Wielu przewoźników zdecydowało się na to rozwiązanie, by zoptymalizować działanie swojej firmy i zwiększyć rentowność. Jednak, z drugiej strony, za kierownicą ciężarówki siedzą truckerzy, obawiający się ciągłej kontroli ze strony szefa.

Telematyka wzbudza ich zaniepokojenie, do tego stopnia, że część z nich otwarcie wręcz przeciwstawia się nowym technologiom. Czy mają się czego obawiać?

Co mówi o moim pojeździe telematyka?

Podczas przejazdu system telematyczny zbiera m.in. dane o pozycji pojazdu i jego prędkości, informacje o obrotach, poziomie paliwa, temperaturze silnika oraz stylu jazdy, czyli wypadkowe lokalizacji GPS, a także danych z szyny CAN. Dodatkowo, pobierane są informacje o aktualnie wybranej czynności w tachografie, a w przypadku zastosowania zaawansowanej telematyki – dane wprowadzane przez kierowcę do komputera pokładowego. Mogą one dotyczyć statusu realizacji zadania, raportu do cyfrowej karty drogowej, a także wykazu kosztów czy tankowań.

­– To faktyczne bardzo dużo informacji, które są jednak gromadzone w bezpieczny sposób – pod warunkiem, że trafiają na odpowiednio certyfikowane serwery i do chmury dostawcy systemu telematycznego. Chmurowa infrastruktura pozwala klientowi w każdej chwili uzyskać dostęp do danych prezentowanych w formie panelu online, w przeglądarce albo aplikacji na smartfony – komentuje Tomasz Czyż, ekspert GBox, Grupa INELO.

Tak usystematyzowane dane mogą być również przesyłane dalej za pomocą interfejsu API. W ten sposób łatwo integrują się z systemem Real Time Visibility partnera logistycznego albo z własnym oprogramowaniem TMS (Time Management System). Jak podkreślają eksperci, zbieranie danych opłaca się finansowo nie tylko ze względu na zoptymalizowanie kosztów operacyjnych firmy przewozowej, ponieważ standard API i gotowe integracje nie wymagają dodatkowej obsługi informatyczno-programistycznej.

– Warto zwrócić uwagę na jeszcze inny wymiar bezpieczeństwa pobierania i udostępniania danych. Urządzenia telematyczne coraz częściej korzystają z interfejsu FMS, który powoli staje się standardem wyposażenia ciężarówek. Pozwala on na pobieranie danych z szyny CAN w sposób bezpieczny również dla samej instalacji – komentuje Tomasz Czyż i dodaje, że sama specyfika informacji udostępnianych przez CAN zależy od modelu, rocznika czy wyposażenia pojazdu.

Telematyka w logistyce: zarządzanie, nie podsłuchiwanie

Kierowcy, dla których systemy telematyczne w transporcie są nowością, mogą utożsamiać je (niesłusznie) z dodatkowymi obowiązkami. Z kolei ci, którzy na co dzień pracują z takimi systemami, zdążyli poznać ich zalety: rezygnację z prowadzenia papierowych kart drogowych, czytelny i prosty sposób raportowania załadunków i rozładunków, możliwość skanowania dokumentów czy wcześniej opracowane trasy dostępne już w nawigacji.

 – Z zalet cyfryzacji korzystają obie strony: biuro i kierowca. Najważniejsze, żeby raz wprowadzone oprogramowanie było faktycznie wykorzystywane. Najlepszy i najbardziej zaawansowany, ale nieużywany system, nie wzbudzi entuzjazmu kierowców. Dobrym zwyczajem, który praktycznie gwarantuje sukces, jest wyznaczenie po stronie przewoźnika osoby koordynującej wdrożenie telematyki. Taka osoba dba o to, żeby użytkownicy systemu mieli na jego temat odpowiednia wiedzę. Jej rolą jest również rozwiewanie wątpliwości związanych z rzekomo nadmiernym zbieraniem danych – komentuje Tomasz Czyż.

Wbrew obawom kierowców, profesjonalne urządzenia telematyczne nie podsłuchują ani nie nagrywają kierowców w kabinach. Do ich zadań należy natomiast zbieranie danych z samego pojazdu, które pozwolą w przyszłości efektywniej zarządzać flotą. Sam mechanizm i schemat pobierania informacji można porównać do tego, w jaki sposób są one zbierane za pomocą tachografu cyfrowego, z którego już w tej chwili korzystają przedsiębiorstwa przewozowe.

Zatem co konkretnie będzie wiedzieć o przejeździe firma, która zainwestowała w system telematyczny? W zależności od jej rodzaju, będzie to lokalizacja pojazdu, średnie spalanie i styl jazdy, a także dane z tachografu zwykłego lub cyfrowego. W różnych wariantach można także uzyskać status realizowanego zlecenia – jego rozpoczęcia, pokonanego dystansu i zakończenia – lub komunikat o tym, czy kierowca porusza się trasą wyznaczoną przez spedytora.

Kierowca z czysta kartą

Główną korzyścią, która ze stosowania telematyki wynika dla kierowcy jest ograniczenie podejmowanych przez niego działań administracyjnych (jak ma to miejsce w przypadku prowadzenia papierowych kart drogowych). Urządzenia telematyczne wykluczają także konieczność stosowania przez niego prywatnego telefonu do robienia zdjęć dokumentów i przesyłania danych.

– Wbrew temu, co kierowcy myślą o telematyce, jest ona sposobem na ograniczenie bezpośredniej kontroli ze strony przełożonego. Jeżeli ma on swobodny dostęp do danych pojazdu, jego lokalizacji czy przebiegu, nie widzi konieczności regularnego sprawdzania statusu kierowcy telefonicznie – przecież doskonale wie, jak wygląda jego przejazd i bez tego – podsumowuje Tomasz Czyż.