Transport ponadgabarytowy zawsze jest wymagającym testem dla wszystkich wykonujących go osób. Logistyczne przygotowanie takiego przewozu to proces, którego realizacja często zajmuje nawet kilkanaście miesięcy. A w ramach przygotowań zadbać należy także o spełnienie wymogów formalnych dla przewozów ponadnormatywnych ładunków. Sprawdź, co powinieneś wiedzieć, o ponadgabarytowym transporcie.

Spis treści:

• Transport ponadgabarytowy – co to jest?
• Transport ponadnormatywny. Wymiary ładunku.
• Przewozy ponadgabarytowe – aktualne przepisy

Dla części kierowców osobówek już standardowy zestaw, składający się z ciągnika siodłowego i typowej naczepy, przekracza wszelkie normy. Jednak nie tylko truckerzy wiedzą, że po naszych drogach poruszają się o wiele większe i cięższe pojazdy. Ich przejazdy regulują specjalne przepisy. Dlatego sprawdzamy, co trzeba wiedzieć o  transporcie ponadgabarytowym.

Transport ponadgabarytowy – co to jest?

Zacznijmy jednak od przedstawienia prostej i krótkiej definicji przewozów ponadnormatywnych po to, aby lepiej zrozumieć skalę trudności ich realizacji. Otóż transport ponadgabarytowy to każdy przewóz ładunków, których wymiary i masa wraz z pojazdem przekraczają normy określone przez ustawę Prawo o ruchu drogowym.

Co więcej, wspomniana już Ustawa rozróżnia aż 7 typów transportów ponadnormatywnych, precyzując równocześnie wymogi formalne dla każdego z nich. Wbrew pozorom ten legislacyjny podział jest jednak logiczny i przejrzysty. Odnosi się bowiem do maksymalnych dopuszczalnych gabarytów zestawów z naczepami.

Transport ponadnormatywny. Wymiary ładunku.

W ustawie z dnia 20 czerwca 1997 roku Prawo o ruchu drogowym określono, iż transport ponadnormatywny ma miejsce wtedy, gdy:

– wymiary ładunku wraz z pojazdem przekraczają 16.5 m długości, 2.5 m szerokości lub 4 metry wysokości,

– albo wtedy, gdy całkowita waga ładunku wraz z pojazdem, paliwem i kierowcą przekracza 42 tony.

W praktyce w ramach transportów ponadnormatywnych przewozi się np. maszyny rolnicze,  konstrukcyjne budowlane i część wielkich maszyn (np. elementy ogromnego TBM). Ponadto przytaczana przez nas ustawa określa, że ładunki ponadgabarytowe muszą być niepodzielne. Oznacza to, że ich podział na dwa lub więcej części jest niemożliwy lub ekonomicznie nieopłacalny.

Przewozy ponadgabarytowe – aktualne przepisy

Zgodnie z art. 64. ustawy Prawa o ruchu drogowym, przejazd pojazdu nienormatywnego jest dozwolony pod następującymi warunkami:

1. uzyskania zezwolenia na przejazd pojazdu nienormatywnego odpowiedniej kategorii, wydawanego, w drodze decyzji administracyjnej, przez właściwy organ, a w przypadku pojazdu nienormatywnego należącego do Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej pod warunkiem uzyskania zezwolenia wojskowego na przejazd drogowy, wydawanego przez właściwy organ wojskowy;
2. przestrzegania warunków przejazdu określonych w zezwoleniu, o którym mowa w pkt 1;
3. pilotowania przejazdu pojazdu nienormatywnego na warunkach i w sposób określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 64i ust. 2, w tym przez wymaganą liczbę pojazdów wyposażonych i oznakowanych zgodnie z tymi przepisami;
4. zachowania szczególnej ostrożności przez kierującego pojazdem nienormatywnym.

Transporty ponadgabarytowe klasyfikowane są do określonych w ustawie kategorii na podstawie wymiarów oraz masy całkowitej ładunku oraz pojazdu, który go przewozi. W ten sposób stworzono siedem kategorii przewozów nienormatywnych, które opisujemy poniżej.

Kategoria I przewozów ponadgabarytowych

Kategoria I dotyczy pojazdów nienormatywnych o wymiarach oraz rzeczywistej masie całkowitej nie większych od dopuszczalnych oraz naciskach osi nieprzekraczających wielkości przewidzianych dla dróg o dopuszczalnym nacisku pojedynczej osi napędowej do 11.5 t. Na przejazd takiego zestawu zezwolenie wydaje właściwy dla drogi zarządca. Transport może być wykonywany drogami gminnymi, powiatowymi, wojewódzkimi, wskazanymi w zezwoleniu.

Kategoria II

Kategoria II obejmuje pojazdy nienormatywne, których:

• długość, wysokość oraz rzeczywista masa całkowita nie przekraczają dopuszczalnych wartości
• naciskach osi nie jest większych od dopuszczalnych dla danej drogi,
• szerokość nie przekracza 3.5 m.

W tym przypadku zezwolenie wydaje starosta, a przejazd może być wykonywany drogami publicznymi, z wyjątkiem ekspresowych i autostrad.

Kategoria III

Pojazdy III kategorii przewozów ponadgabarytowych posiadają:

• nacisk osi i rzeczywistą masę nie większe od dopuszczalnych,
• szerokość mniejszą niż 3.2 m,
• długość poniżej 15 metrów dla pojedynczego pojazdu oraz poniżej 23 metrów dla zespołu pojazdów,
• wysokość mniejszą niż 4.3 m.

Na przejazd takiego pojazdu zezwolenia wydają starosta oraz Naczelnik Urzędu Celnego. Transport może może się odbywać drogami publicznymi.

Kategoria IV

W kategorii IV przejazdów nienormatywnych, pojazdy muszą posiadać:

• rzeczywistą masę całkowitą poniżej lub równą dopuszczalnej,
• szerokości mniejszą lub równą 3.4 m,
• długości odpowiednio: 15 m (pojedynczy pojazd), 23 m (zestaw pojazdów), 30 metrów (zestawy pojazdów o skrętnych osiach),
• wysokości poniżej lub równą 4.3 m,
• naciski osi nie przekraczające wielkości przewidzianych dla dróg o dopuszczalnym nacisku pojedynczej osi napędowej do 11.5 t.

Zezwolenie wydaje GDDKiA i Naczelnik Urzędu Celnego, a przejazd może się odbywać drogami krajowymi.

Kategoria V

Kategoria obejmuje pojazdy ponadgabarytowe, spełniające następujące warunki:

• nacisk osi nie przekracza wartości dopuszczalnych dla danej drogi,
• szerokość jest mniejsza niż 3.4 m,
• długości nie przekracza: 15 m dla pojedynczego pojazdu, 23 m dla zespołu pojazdów oraz 30 m dla zespołu pojazdów o skrętnych osiach,
• wysokość jest mniejsza niż 4.3 m,
• a rzeczywista masa całkowitej poniżej 60 t.

Na przejazd takiego pojazdu, który odbywać się może drogami publicznymi, zezwolenie wydaje wydaje GDDKiA.

Kategoria VI

W kategorii VI znalazły się pojazdy ponadgabarytowe, których:

• szerokość nie przekracza 3.4 m dla drogi jednojezdniowej lub 4 m dla drogi dwujezdniowej klasy A, S i GP,
• długość jest mniejsza lub równa 15 m (pojedynczy pojaz), 23 m (zespól pojazdów), 30 m (zespół pojazdów o skrętnych osiach)
• wysokość nie przekracza 4.3 m,
• całkowita masa wynosi mniej niż 60 t.
• naciski osi nie przekraczają wielkości przewidzianych dla dróg o dopuszczalnym nacisku pojedynczej osi napędowej do 11.5 t.

Zezwolenie na przejazd pojazdu kategorii VI wydaje GDDKiA.

Kategoria VII

Kategoria dotyczy pojazdów ponadgabarytowych:

• o wymiarach oraz rzeczywistej masie całkowitej przekraczających wartości odpowiednie dla kategorii od I do VI,
• o naciskach osi większych, niż przewidziane dla dróg o dopuszczalnym nacisku pojedynczej osi napędowej do 11.5 t.

Zezwolenie na przejazd takiego pojazdu wydaje GDDKiA, a wykonywany jest on trasą wyznaczoną w owym zezwoleniu.