8 sierpnia 2006 r. Minister Transportu Jerzy Polaczek podpisał rozporządzenie w sprawie opłat za przejazd po drogach krajowych, które przewiduje zmniejszenie liczby obowiązujących dotychczas wzorów kart opłaty drogowej z 52 do 24, poprzez likwidacje kart półrocznych oraz podziału opłat ze względu na liczbę osi w pojeździe. Rozporządzenie będzie obowiązywać od dnia 21 października br.

Nowe rozporządzenie głównie ma na celu:
– zwiększenie efektywności systemu poboru opłat za korzystanie z infrastruktury drogowej, głównie przez jego „uszczelnienie”,
– usunięcie niezgodności z ustawodawstwem unijnym.

W zakresie zwiększenia efektywności systemu poboru opłat należy wskazać zmniejszenie liczby obowiązujących dotychczas wzorów kart opłaty drogowej (z 52 do 24), poprzez likwidacje kart półrocznych oraz podziału opłat ze względu na liczbę osi w pojeździe (w zespole pojazdów). Ułatwi to działanie służb kontrolnych i rozliczanie sprzedaży kart opłat z dystrybutorami oraz umożliwi zmniejszenie środków finansowych zaangażowanych w produkcję kart opłat, których zapas powinien być utrzymywany na poziomie minimum 6 miesięcznym.

W rozporządzeniu zaproponowano następujące rodzaje karty opłat drogowych:
1. dzienna dla pojazdów innych niż autobusy o dmc powyżej 3,5 t i poniżej 12 t spełniających wymagania euro 0 i 1,
2. dzienna dla pojazdów innych niż autobusy o dmc powyżej 3,5 t i poniżej 12 t spełniających wymagania euro 2 i wyżej,
3. dzienna dla pojazdów innych niż autobusy o dmc conajmniej 12 t spełniających wymagania euro 0 i 1,
4. dzienna dla pojazdów innych niż autobusy o dmc conajmniej 12 t spełniających wymagania euro 2 i wyżej,
5. dzienna dla autobusów spełniających wymagania euro 0 i 1,
6. dzienna dla autobusów spełniających wymagania euro 2 i wyżej,
7. siedmiodniowa dla pojazdów innych niż autobusy o dmc powyżej 3,5 t i poniżej 12 t spełniających wymagania euro 0 i 1,
8. siedmiodniowa dla pojazdów innych niż autobusy o dmc powyżej 3,5 t i poniżej 12 t spełniających wymagania euro 2 i wyżej,
9. siedmiodniowa dla pojazdów innych niż autobusy o dmc co najmniej 12 t spełniających wymagania euro 0 i 1,
10. siedmiodniowa dla pojazdów innych niż autobusy o dmc co najmniej 12 t spełniających wymagania euro 2 i wyżej,
11. siedmiodniowa dla autobusów spełniających wymagania euro 0 i 1,
12. siedmiodniowa dla autobusów spełniających wymagania euro 2 i wyżej,
13. miesięczna dla pojazdów innych niż autobusy o dmc powyżej 3,5 t i poniżej 12 t spełniających wymagania euro 0 i 1,
14. miesięczna dla pojazdów innych niż autobusy o dmc powyżej 3,5 t i poniżej 12 t spełniających wymagania euro 2 i wyżej,
15. miesięczna dla pojazdów innych niż autobusy o dmc co najmniej 12 t spełniających wymagania euro 0 i 1,
16. miesięczna dla pojazdów innych niż autobusy o dmc co najmniej 12 t spełniających wymagania euro 2 i wyżej,
17. miesięczna dla autobusów spełniających wymagania euro 0 i 1,
18. miesięczna dla autobusów spełniających wymagania euro 2 i wyżej,
19. roczna dla pojazdów innych niż autobusy o dmc powyżej 3,5 t i poniżej 12 t spełniających wymagania euro 0 i 1,
20. roczna dla pojazdów innych niż autobusy o dmc powyżej 3,5 t i poniżej 12 t spełniających wymagania euro 2 i wyżej,
21. roczna dla pojazdów innych niż autobusy o dmc co najmniej 12 t spełniających wymagania euro 0 i 1,
22. roczna dla pojazdów innych niż autobusy o dmc co najmniej 12 t spełniających wymagania euro 2 i wyżej,
23. roczna dla autobusów spełniających wymagania euro 0 i 1,
24. roczna dla autobusów spełniających wymagania euro 2 i wyżej.

Rozporządzenie wprowadza nowe wzory karty opłat, zgodnie z którymi karta opłaty składać się ma z dwóch części:
– winiety umieszczanej na szybie pojazdu (w sposób uniemożliwiający usunięcie winiety bez jej uszkodzenia),
– odcinka kontrolnego okazywanego służbom kontrolnym (zawierającego zabezpieczenia przed podrobieniem).

Czas wykorzystania karty będzie zaznaczany poprzez sprzedawcę za pomocą perforacji, samodzielne wypełnianie karty przez przewoźnika ograniczone będzie jedynie do wpisania numeru rejestracyjnego pojazdu.

Te rozwiązania zapobiegać mają takim zjawiskom, jak:
– wypełnianie kart w zakresie czasu wykorzystania jedynie w razie kontroli – tym samym pomimo ograniczenia ważności karty dobowej do 7 dni, obecna karta dobowa może być faktycznie wykorzystywana przez okres kilku dni co znacząco ogranicza wpływy na rzecz Krajowego Funduszu Drogowego;
– fałszowanie wpisów w zakresie czasu wykorzystania karty (chemiczne lub mechaniczne usuwanie dotychczasowych wpisów i następnie wpisywanie kolejnych danych)
– zaniżone rozliczanie sprzedaży winiet; sprzedawca w porozumieniu z kupującym sprzedaje faktycznie „winietę” o wyższej wartości (np. zaznaczając przez odpowiedni wpis, iż przeznaczona jest ona dla pojazdu nieekologicznego) podczas, gdy dokumentuje do rozliczeń sprzedaż winiety o niższej wartości (w tym przykładzie winietę dla pojazdu ekologicznego).

Jednocześnie należy wskazać, iż umieszczona na szybie winieta ułatwia kontrolę pojazdów na drodze, gdyż umożliwia wcześniejsze (przed zatrzymaniem) stwierdzenie braku karty opłaty przez organy kontroli transportu drogowego (Inspekcję Transportu Drogowego, Policję, Straż Graniczną itp.). Kontrolę ułatwi także projektowane ograniczenie użycia dobowej karty opłaty, zgodnie z jej nazwą, do konkretnego dnia, w odróżnieniu do dotychczasowej 24 godzinnej karty opłat, gdzie użytkownik pojazdu wpisywał godzinę rozpoczęcia wykorzystania karty.

Rozporządzenie wprowadza ponadto zmiany w zakresie rozliczania opłaty rocznej przypadku jej niewykorzystania w całości lub w części z przyczyn niezależnych od przedsiębiorcy. Są to:
– wprowadzenie terminu do złożenia wniosku o rozliczenie – 14 dni od dnia wystąpienia niezależnej od przedsiębiorcy przyczyny,
– obowiązek złożenia dokumentów potwierdzających przyczynę niewykorzystania opłaty,
– obowiązek przechowywania wniosku o rozliczenie wraz z załączonymi dokumentami przez okres 2 lat,
– określenie przesłanek do odmowy rozliczenia wniosku,
– wprowadzenie nowego sposobu rozliczenia opłaty wg zasady: im krótszy czas wykorzystania opłaty tym większa jej część pozostaje nierozliczona – np. w przypadku pierwszych trzech miesięcy każdy miesiąc wg stawki miesięcznej.

Zmiany te powinny znacząco ograniczyć nieprawidłowości związane z fikcyjnym rozliczaniem kart opłaty drogowej i tym samym zwiększyć wpływy z ich tytułu. W rozporządzeniu określono ponadto okoliczności, w których karta opłaty (lub jej części) nie będzie stanowić dowodu uiszczenia opłaty.

Drugi z zakładanych celów rozporządzenia związany jest z dostosowaniem polskiego systemu poboru opłat do wymagań związanych z dyrektywą 1999/62/WE (tzw. dyrektywą eurowinietową) w zakresie:
– wysokości opłaty dobowej – równowartość 8 euro,
– proporcjonalności opłaty rocznej do opłaty dobowej.

Zmieniając wysokości opłat założono, że:
– stawka opłaty dobowej wskazana w ww. dyrektywie dotyczyć ma jedynie pojazdów innych niż autobusy o dmc powyżej 12 t,
– najwyższa stawka opłaty rocznej nie może być niższa niż wynikająca z proporcji 90:1 w stosunku do opłaty rocznej,
– zaproponowane stawki przy nie zmienionej strukturze sprzedaży zapewniać mają nie zmniejszony przychód na rzecz Krajowego Funduszu Drogowego. W 2005 r. wpływy do KFD wyniosły 400 mln zł. (w rzeczywistości na skutek uszczelnienia systemu zakłada się, że wpływy na rzecz KFD powinny zwiększyć się o co najmniej 50%).

Źródło: Ministerstwo Transportu