Jeżeli zostałeś ukarany przez ITD w okresie 1 maja 2004 r. – 20 grudnia 2005 r., a ukarani kierowcy prowadzą własną działalność gospodarczą i prowadzili pojazd w kraju, możesz ubiegać się o zwrot zapłaconej kary!

Kary nakładane na przewoźników drogowych przez Inspekcję Transportu Drogowego dotyczą najczęściej naruszeń przepisów o czasie pracy kierowców, w tym naruszeń związanych z tzw. wykresówkami (tarczkami tachografu).

Zgodnie z ustawą o transporcie drogowym suma kar pieniężnych nałożonych na przewoźnika podczas jednej kontroli nie może przekroczyć kwoty 15.000 zł w przypadku kontroli drogowej oraz 30.000 zł w przypadku kontroli całego przedsiębiorstwa przewoźnika. W praktyce najwyższe kary nakładane są na przewoźników po przeprowadzeniu kontroli w ich przedsiębiorstwach, nierzadko opiewają one na maksymalną stawkę. Wynika to z faktu, że kierowca podczas kontroli drogowej powinien okazać do kontroli tzw. wykresówki tylko za kilka dni wstecz, natomiast przewoźnik drogowy musi przechowywać wykresówki wszystkich kierowców za znacznie dłuższy okres czasu (jeden rok). Ogólnie w ciągu tylko pierwszego półrocza 2005 roku inspektorzy transportu drogowego nałożyli kary pieniężne na łączną kwotę ponad 35 milionów zł. Okazuje się, że znaczna część tych kar została nałożona nielegalnie.

Inspektorzy mogą nakładać kary tylko za naruszenie następujących przepisów:
1. ustawy o transporcie drogowym;
2. o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych;
3. o czasie pracy kierowców;
4. o odpadach;
5. o ochronie zwierząt;
6. o ruchu drogowym oraz w zakresie ochrony środowiska, okresowych ograniczeń ruchu pojazdów na drogach lub zakazu ruchu niektórych ich rodzajów;
7. o warunkach zdrowotnych żywności i żywienia;
8. wiążących Rzeczpospolitą Polską umów międzynarodowych;
9. wspólnotowych dotyczących przewozów drogowych.

Warto zwrócić uwagę, że punkt 9) powyżej został dodany do ustawy o transporcie drogowym dopiero z dniem 21 grudnia 2005 r. Uzasadnione jest więc twierdzenie, że przed tym dniem inspektorzy nie mieli podstaw prawnych do nakładania kar pieniężnych za naruszenie przepisów wspólnotowych, w tym zwłaszcza Rozporządzenia Rady (EWG) nr 3820/85 dotyczącego czasu pracy kierowców oraz Rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 regulującego zagadnienia wykresówek i tachografów stosowanych w transporcie drogowym.

Stanowisko to zostało ostatnio potwierdzone przez Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie.

Należy podkreślić, że nielegalne kary dotyczą wyłącznie kar pieniężnych nakładanych na przewoźników korzystających z usług kierowców prowadzących własną działalność gospodarczą na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej i prowadzących pojazd tylko w kraju.
Warto również zwrócić uwagę, że jeżeli decyzja o nałożeniu kary została wydana na podstawie przepisów wspólnotowych w okresie 1 maja 2004 r. – 20 grudnia 2005 r. i minął już termin na wniesienie odwołania, sprawa nie jest wcale stracona. Otóż zgodnie z przepisami kodeksu postępowania administracyjnego istnieje realna możliwość żądania stwierdzenia nieważności danej decyzji jako wydanej z rażącym naruszeniem prawa. Dzięki temu przewoźnik może odzyskać zapłaconą nielegalnie karę pieniężną.

Robert Walczak
Kancelaria Prawna Myszkowski & Walczak w Poznaniu
e-mail: kancelaria@m-w.pl