Przedstawiamy kolejny aryłuł z serii „Filtrofaktów” firmy Filtron. Trzecia część dotyczy gwintów w filtrach SPIN-ON.

Filtry SPIN-ON, czyli filtry nakręcane na gwintowany trzpień w korpusie silnika, są obecnie najpopularniejszą konstrukcją, wykorzystywaną w motoryzacji do filtracji cieczy. Zazwyczaj filtry tego typu kojarzą się z oczyszczaniem oleju, ale stosuje się je także jako filtry paliwa, płynu chłodzącego lub jako osuszacze powietrza w samochodowych instalacjach pneumatycznych.

Dlaczego filtry SPIN-ON są tak popularne w motoryzacji?

Odpowiedzi na to pytanie należałoby szukać cofając się w historii motoryzacji do lat 50-tych ubiegłego wieku, kiedy praktycznie wszystkie ówczesne silniki wyposażone były w filtry oleju z rozbieralną obudową i wymiennym wkładem filtracyjnym.

Wymiana zużytych filtrów wiązała się z rozkręcaniem obudowy, oczyszczeniem jej wewnętrznych powierzchni i wszystkich znajdujących się wewnątrz elementów oraz ponownym ich montażem.

Dążenie do uproszczenia wymiany filtrów, oraz lepszego zabezpieczenia silnika przed przedostawaniem się zanieczyszczeń i wyciekami oleju, zaowocowały stworzeniem filtrów SPIN-ON.

Dopiero aspekty ochrony środowiska i powszechność recyclingu w przemyśle motoryzacyjnym sprawiły, że filtry SPIN-ON zastąpiono w nowych konstrukcjach silników, nowoczesnymi wkładami nie zawierającymi elementów metalowych. Filtry SPIN-ON pozostają jednak nadal najliczniej sprzedającymi się filtrami oleju i paliwa.

Dlaczego gwint jest tak ważnym elementem filtra SPIN-ON?

Gwint znajdujący się w centralnym otworze pokrywy filtra SPIN-ON jest jedynym elementem zamocowania filtra do silnika. Musi on być zdolny do przeniesienia sił związanych z panującym ciśnieniem oleju oraz jego cyklicznymi zmianami, w szerokim zakresie temperatur, przy zachowaniu ciągłej szczelności połączenia. Dlatego w filtrach spin-on stosuje się pokrywy z gwintami walcowanymi.

Walcowanie gwintów ma wiele zalet w porównaniu do ich obróbki metodą skrawania. Podstawowa zaleta, to większa wytrzymałość gwintu, będąca wynikiem umocnienia na skutek odkształceń plastycznych metalu i przemieszczenia uplastycznionych warstw tworzących zwoje gwintu. Nie bez znaczenia jest także fakt, że podczas walcowania gwintów nie powstają żadne wióry i odłamki metalu, które są charakterystyczne dla nacinania gwintu skrawaniem. Ich obecność mogłaby stwarzać realne zagrożenie uszkodzenia silnika, gdyby wraz z olejem dostały się do układu smarowania silnika.

Jak wśród wielu dostępnych filtrów znaleźć odpowiedni dla swojego samochodu?

Kupując filtr SPIN-ON dla swojego samochodu, musimy zwrócić szczególną uwagę na rozmiar gwintu. W filtrach tych spotyka się gwinty zarówno metryczne jak i calowe, gdzie różnice średnic i skoku gwintu są niekiedy na tyle małe, że można je odróżnić dopiero posługując się odpowiednim sprawdzianem lub suwmiarką. Informacje o gwincie są zazwyczaj podawane na filtrze, opakowaniu i w katalogu producenta. Warto zatem sprawdzić, czy filtr posiada właśnie taki gwint jakiego szukamy.

Zły rozmiar gwintu w użytym filtrze, to jedna z najczęstszych pomyłek. Zdarza się, że różnice w rozmiarach gwintów są tak małe, że pozwalają na przykręcenie filtra. Gwint jednak nie jest wtedy dopasowany, a poszczególne zwoje nie przylegają do siebie na powierzchni wystarczającej, aby przenieść obciążenia i uszczelnić połączenie gwintowe, co grozi przeciekami nieoczyszczonego oleju do silnika.

Naprężenia o charakterze zmęczeniowym występujące podczas pracy silnika mogą powodować odkształcenia zwojów lub ich zerwanie na fragmentach zachodzących na siebie, co powoduje uszkodzenie gwintu zarówno filtra jak i króćca w silniku, a później rozszczelnienie uszczelki filtra przylegającej do silnika i wyciek oleju, a niekiedy nawet odpadnięcie filtra. Konsekwencją może być poważna awaria silnika.

Rozmiar gwintu nie może być jednak jedynym kryterium doboru filtra. Należy również zwrócić uwagę na parametry zaworów by-pass i przeciwzwrotnego oraz własności filtracyjne takie jak chłonność, ciśnienie robocze czy złej średnicy uszczelki.

Generalnie dobór filtra „na własną rękę” stwarza zagrożenie, że silnik nie będzie odpowiednio chroniony przez filtr w czasie eksploatacji. Nie można pozwolić, aby stosowanie zamiennych, nie sprawdzonych filtrów, stwarzało zagrożenie uszkodzenia silnika lub powodowało nadmierne zużycie jego elementów.

Kluczową sprawą przy doborze filtra jest posiadanie źródłowych informacji o ich zastosowaniu, których należy szukać w katalogach producentów filtrów. Zyskujemy wtedy pewność dobrego wyboru oraz, co także bardzo ważne, gwarancję producenta filtra na jego bezawaryjne funkcjonowanie w naszym samochodzie.