Zakończyła się konferencja podsumowująca prace nad trzyletnim Projektem ZEUS – „Zintegrowanym Systemie Bezpieczeństwa Transportu”, która odbyła się w Politechnice Gdańskiej. Szczegółowy monitoring informacji o bezpieczeństwie, analizy i badania przyczyn wypadków, korzystanie z doświadczeń wszystkich systemów transportu, nowoczesne systemy ratownictwa, to niektóre z elementów zaproponowanych do wdrożenia w nowej koncepcji integracji systemów bezpieczeństwa transportu w Polsce.

ZEUS to projekt badawczy zamówiony przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego. To pierwsza w tej części Europy koncepcja integracji systemów bezpieczeństwa głównych gałęzi transportu: drogowego, kolejowego, lotniczego i wodnego. Politechnika Gdańska była generalnym wykonawcą przedsięwzięcia oraz realizatorem części drogowej. Podstawowe uwarunkowania tworzenia integracji systemu zarządzania bezpieczeństwem zostały określone na podstawie analiz diagnostycznych, które umożliwiły identyfikację kluczowych elementów dla prawidłowego funkcjonowania systemu bezpieczeństwa. Porównano sytuację Polski
z krajami, które od lat uważa się za liderów w tym zakresie. Zidentyfikowano mocne i słabe strony krajowego systemu bezpieczeństwa transportu oraz możliwość wykorzystania doświadczeń z innych krajów.

Niektóre wnioski, do których doszli uczestnicy konferencji:

· System bezpieczeństwa transportu w Polsce wymaga przebudowy instytucjonalnej w celu integracji podstawowych funkcji i zadań.
· Instytucje na wszystkich poziomach zarządzania wymagają wyposażenia w sprawne narzędzia zarządzania bezpieczeństwem.

Zintegrowany System Bezpieczeństwa Transportu przewiduje, ma spełniać cztery podstawowe funkcje:
· Zapobieganie zagrożeniom w transporcie – programowanie poprawy bezpieczeństwa, upowszechnienie metod zarządzania ryzykiem, ocenę skuteczności stosowanych środków poprawy, szkolenia kadry.
· Ratownictwo techniczne i medyczne – zmniejszanie szkód i strat w wypadkach transportowych, procedury ratownicze, metody współdziałania służb, standardy wyposażenia, ratownictwo na miejscu wypadku, opieka zdrowotna po wypadku, pomoc ofiarom.

· Badania przyczyn wypadków transportowych – procedury i metody badania przyczyn wypadków, formułowanie i rozpowszechnianie rekomendacji w zakresie niezbędnych zmian w systemie bezpieczeństwa.
· Monitoring i informacja o bezpieczeństwie – systematyka i standaryzacja pojęć, integracja baz danych o wypadkach, stosowanie nowoczesnych technologii monitoringu.

Niezbędne jest powstanie struktury organizacyjnej, obejmującej:
· Instytucję koordynacyjną – Krajową Radę Bezpieczeństwa Transportu (KRBT),

· Urząd Transportu (UT) o funkcjach podstawowych oraz Krajową Komisję Badania Wypadków Transportowych (KKBWT) i Obserwatorium Bezpieczeństwa Transportu (OBT) o funkcjach wspomagających
· Instytucje spoza sektora transportu o funkcjach podstawowych
i wspomagających (głównie Policja, Państwowa Straż Pożarna, instytucje zarządzania kryzysowego, instytucje ochrony zdrowia, instytucje badawcze),
· Kontrolowanych przez urzędy transportu zarządców infrastruktury, przewoźników, producentów.

Krajowa Rada Bezpieczeństwa Transportu, organ doradczy i pomocniczy Rady Ministrów w sprawach bezpieczeństwa transportu. Celem jej działania ma być określanie kierunków i koordynacja działań administracji rządowej w sprawach bezpieczeństwa transportu. Do podstawowych zadań należeć mają: proponowanie kierunków polityki państwa w zakresie bezpieczeństwa transportu, koordynacja działań instytucji funkcjonujących w ramach resortu transportu i innych resortów, ukierunkowanie badań naukowych, inicjowanie oraz opiniowanie aktów prawnych w dziedzinie transportu.

Urząd Transportu, który miałby regulować rynek transportowy i pełnić nadzór nad bezpieczeństwem transportu. Do podstawowych zadań należeć będzie:
– opracowywanie strategii, programów poprawy bezpieczeństwa,

– nadzór nad przewozami, eksploatacją infrastruktury, kwalifikacjami personelu, szkoleniem i egzaminowaniem;
– certyfikacja obiektów, wyrobów, procesów, usług, technologii,
– akredytacja w zakresie kompetencji do wykonania określonych zadań,
– licencjonowanie urzędowo określonych rodzajów działalności,

– autoryzacja do zarządzania infrastrukturą i wykonywania przewozów,
– kontrola zgodności z stanem wymaganym przez przepisy prawne,
– wykonywanie okresowych ocen stanu bezpieczeństwa,
– prowadzenia banków danych i rejestrów,
– inicjowanie oraz opiniowanie aktów prawnych w dziedzinie transportu.

Krajowa Komisja Badania Wypadków Transportowych, do zadań której należeć będzie:
– pogłębione badania przyczyn wypadków transportowych,
– wykonywanie specjalnych analiz nad problemami bezpieczeństwa,
– ocena efektywności profilaktycznych działań administracji rządowej odpowiedzialnej za bezpieczeństwo transportu,
– ocena efektywności ratownictwa i opieki nad ofiarami wypadków transportowych,

– formułowanie rekomendacji w zakresie niezbędnych zmian prawnych i usprawnień w zarządzaniu bezpieczeństwem transportu.

Obserwatorium Bezpieczeństwa Transportu ma informować o poziomie bezpieczeństwa i jego zmianach, wynikach analiz bezpieczeństwa, udostępnianie wiedzy o bezpieczeństwie. Wśród podstawowych zadań należeć wymienić:
– zbieranie informacji o bezpieczeństwie,
– utrzymywanie zintegrowanej bazy danych o wypadkach,
– analizy danych o wypadkach,

– monitorowania zmian zachodzących w czynnikach epidemiologicznych i działaniach, podejmowanych na rzecz bezpieczeństwa oraz skuteczności tych działań,
– przygotowanie i rozpowszechnianie informacji o bezpieczeństwie transportu, informowanie społeczeństwa o zmianach zagrożeń.

Więcej informacji oraz materiały z konferencji znajdują się na stronie www.e-zeus.eu.