Ponad 860 tys. wydanych urządzeń pokładowych viaBOX i 815 mln przychodów uzyskanych z opłat drogowych – tak można krótko podsumować rok działania systemu viaTOLL w Polsce.

Wprowadzenie elektronicznego systemu poboru opłat roku było prawdziwą rewolucją. Na początku lipca 2011 archaiczny, deficytowy system winietowy został zastąpiony nowoczesnym rozwiązaniem elektronicznym, jakie wcześniej wprowadzono m.in. w Austrii czy Czechach. Od roku kierowcy pojazdów i zespołów pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 t płacą za korzystanie z określonych fragmentów dróg krajowych, ekspresowych i autostrad zarządzanych przez GDDKiA używając urządzeń pokładowych viaBOX.

Pozyskane środki

W ramach systemu viaTOLL opłaty ściągane są ze skutecznością przekraczającą 99,9%, a pozyskane środki trafiają bezpośrednio na konto Krajowego Funduszu Drogowego, z którego finansowana jest budowa i modernizacja polskich dróg. Dotąd system zebrał ponad 815 mln zł, a więc zgodnie z planem. Szacuje się, że do końca roku suma pozyskanych środków pokryje poniesione dotąd koszty budowy systemu. Należy pamiętać, że tak duże inwestycje infrastrukturalne zwracają się przez wiele lat, a w przypadku systemu viaTOLL zwrot nastąpi już po 18 miesiącach. 1 lipca 2012 roku sieć dróg płatnych została rozszerzona o kolejnych 320 km (z 1560 km do 1890 km). W przyszłym roku do systemu zostaną włączone kolejne odcinki dróg, co przełoży się na dalszy wzrost przychodów.

Pozafinansowe efekty – viaTOLL sprzyja ekologii

Ponieważ stawki opłat są najniższe dla pojazdów spełniających najbardziej restrykcyjne normy emisji spalin (Euro 5 i Euro 6), przewoźnicy krajowi zaczęli masowo odmładzać swoje floty. Przewoźnicy zagraniczni zaczęli kierować do naszego kraju coraz nowsze pojazdy. Potwierdzają to statystyki. W nawiasach przedstawione zostały wartości sprzed sześciu miesięcy:

• Euro 6 – 0,23% (0,20%)
• Euro 5 – 26,70% (23%)
• Euro 4 – 14,89% (14%)
• Euro 3 – 31,54% (33%)
• Euro 2 – 17,47% (20%)
• Euro 1 – 3,55% (4%)
• Euro 0 – 5,58% (5,8%)
   

Coraz więcej rejestracji zagranicznych

Nadal rośnie udział pojazdów zagranicznych w liczbie wszystkich pojazdów zarejestrowanych w systemie viaTOLL. Rok temu pojazdy zza granicy stanowiły tylko 30% ogółu, obecnie jest to już 34,5%. Najwięcej rejestracji zza granicy dokonali użytkownicy z krajów takich jak:

• Niemcy  7,66% wszystkich rejestracji
• Litwa 3,52% wszystkich rejestracji
• Czechy 2,89 % (w ciągu trzech miesięcy 2 miejsca do góry)
• Rosja 2,85% wszystkich rejestracji
• Ukraina 2,78% wszystkich rejestracji
• Białoruś 1,75% wszystkich rejestracji
• Słowacja 1,59 wszystkich rejestracji
• Węgry 1,58% wszystkich rejestracji
• Rumunia 1,21 % wszystkich rejestracji
• Łotwa 1,09% wszystkich rejestracji
   

Kierowcy wolą system pre-pay

Aż 78,5% użytkowników zarejestrowanych w systemie viaTOLL rozlicza się za pomocą kont przedpłaconych (pre-pay), a pozostali wybrali konta z odroczoną płatnością. Polski system jest w tym względzie ewenementem. W pozostałych krajach Europy te proporcje wyglądają niemal dokładnie odwrotnie. Obecnie nadal nie widać tendencji, by kierowcy przekonywali się do systemu post-pay, mimo tego, że jest on wygodniejszą formą rozliczania.

Przewaga najcięższych pojazdów

Nadal nieco około 68,24% wszystkich rejestracji stanowią pojazdy o DMC powyżej 12 t – z przyczepą lub bez. Drugą co do wielkości grupę (11,29%) stanowią pojazdy o DMC powyżej 3,5 t, a poniżej 12 t. 5,13% udział ma kategoria pojazdów o DMC poniżej 12 t, które mogą tworzyć zestawy o DMC powyżej 12 t. 6,25% to autobusy. Przybyło samochodów osobowych i dostawczych z przyczepą tworzących zestaw o DMC > 3,5t. Jest ich obecnie 7,59% (wcześniej 5,6%).

viaTOLL dla pojazdów o DMC ≤ 3,5 t

1 czerwca 2012 r. system viaTOLL został udostępniony również użytkownikom pojazdów i zespołów pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 t, jako dobrowolna alternatywa wobec obowiązkowej płatności manualnej. Dzięki urządzeniu viaAUTO użytkownicy mogą bez zatrzymywania wnosić opłaty za korzystanie z płatnych odcinków autostrad zarządzanych przez GDDKiA. Obecnie są to 103 km autostrady A2 Konin-Stryków (płatna od 1 lipca 2011)  i 164 km autostrady A4 Bielany Wrocławskie-Sośnica (płatna od 1 czerwca 2012). Dotychczas kierowcy pojazdów o DMC ≤ 3,5 t nabyli 3,5 tys. urządzeń pokładowych i wnieśli w sposób elektroniczny do Krajowego Funduszu Drogowego ponad 125 tys. zł opłat tytułem korzystania z ww. odcinków autostrad.