Nowe założenia Pakietu Mobilności dla firm transportowych działają od półtora miesiąca. To dobry czas, aby zebrać pierwsze wnioski na temat ich funkcjonowania na europejskim rynku. Z tego powodu Polski Instytut Transportu Drogowego zorganizował webinar ze specjalistami, w którym podsumowano dotychczasową sytuację.

W spotkaniu online wzięli udział specjaliści z różnych firm działających w branży: Łukasz Włoch (główny ekspert ds. analiz i rozliczeń Inelo), Magdalena Szaroleta (dyrektor sprzedaży Raben Transport), dr Paweł Trębicki (dyrektor zarządzający Rhenus Road) oraz Przemysław Isalski (prezes Isalscy sp. z o.o.). Podczas spotkania poruszone zostały największe problemy wynikające z wprowadzenia Pakietu Mobilności, które nałożyły się w czasie także ze zmianami w polskim prawodawstwie.

Problemy z rozliczaniem w Pakiecie Mobilności

Wszyscy uczestnicy webinaru podkreślili, że nowe zmiany można nazwać chaosem. Główne problemy dotyczą przede wszystkim niezrozumienia przez większość właścicieli firm nowych zasad rozliczania czasu i wynagrodzenia kierowców. Jest to duże wyzwanie, które wymagało wielu konsultacji zarówno z prawnikami, jak również z pracownikami księgowości. Trudności nastręczał także fakt, że wiele państw unijnych nie przedstawiło danych obowiązujących w ich krajach. Według ekspertów również polskie przepisy zostały przygotowane z opóźnieniem i na ostatnią chwilę. Według Inelo aż 9 na 10 firm nie jest przygotowanych na rozliczanie kierowców zgodnie z najnowszymi założeniami związanymi z opłacaniem składek ZUS, rozliczaniem PIT, a także z zasadami funkcjonowania w Nowym Ładzie. Już po pierwszym miesiącu nowego Pakietu Mobilnego można zauważyć, że firmy transportowe nie wyrabiają się z rozliczeniami, również dlatego że od teraz muszą powstać dwie listy płac – podstawa i część wynikająca ze składowych (płace zagraniczne, dodatki, itd.). To ogromna zmiana i bardzo złożony system wynagrodzeń. Co więcej, część przewoźników nie ma pojęcia, że z dniem 2 lutego 2022 r. skończyło się wypłacanie nieopodatkowanych diet.

Obecne trudności branży transportowej

Eksperci podkreślili, że obecna sytuacja branży transportowej jest bardzo niestabilna. Wpływ na to ma nie tylko wprowadzony Pakiet Mobilności czy nowe prawodawstwo, ale także wojna w Ukrainie, wzrost cen paliw i szybujące wskaźniki inflacji. To czas, w którym kalkulacja prowadzenia działalności gospodarczej jest nieprzewidywalna i zmieniająca się bardzo dynamicznie. Trudno w tej sytuacji zapanować nad właściwym rozliczaniem stosunku przychodu do kosztów przedsiębiorstw, ustalane z klientami przed kilkoma miesiącami oferty całkowicie tracą na aktualności. W związku z podniesieniem płacy minimalnej dla kierowców, znacznie wzrosły także koszty dla pracodawców, wynikające z konieczności opłacania większych składek ZUS, w niektórych przypadkach nawet dwukrotnie. Z jednej strony rozwiązanie to ma zabezpieczać kierowców na wypadek choroby czy w przypadku urlopu, z drugiej jednak prowadzi do spadku rentowności wielu firm.

Mimo że właściciele firm biorą na siebie wszystkie te dodatkowe koszty, to dochodzi do wielu nieporozumień z kierowcami, którzy nie zostali poinformowani o zmianach. Eksperci uważają, że najbliższe kilka miesięcy będzie sprawdzianem dla rynku transportowego w Polsce, który niewątpliwie zmieni swój charakter. Wzrost cen paliw na pewno w niedługim okresie spowoduje wzrost stawek transportowych, przez co usługi mogą spowolnić. Jest to czas, w którym muszą zostać przewartościowane i na nowo ustalone zasady współpracy z klientami, ponieważ firmy transportowe nie mogą ponosić wszystkich kosztów prowadzonej przez siebie działalności. Według szacunków, aby pokryć nowe zobowiązania wynikające z założeń Pakietu Mobilności, stawki powinny wzrosnąć o około 7-10%.

Automatyzacja procesu rozliczania pracy kierowców

W rzeczywistości nowego Pakietu Mobilności problematyczne okazuje się także przekraczanie granic przez kierowców, na co zwrócił uwagę Przemysław Isalski. Zgodnie z nowymi przepisami muszą oni zatrzymać się niezwłocznie po przejechaniu granicy państwa i odnotować tę informację w tachografie. Czasami nie ma na to odpowiedniego miejsca, wielokrotnie najbliższe parkingi są wypełnione, dochodzi do niebezpiecznych sytuacji, które mogą skutkować wypadkami. Łukasz Włoch zauważył, że sporym uproszczeniem rozliczania kierowców byłaby automatyzacja procesów, poprzez zbieranie niezbędnych danych przez systemy telematyczne oparte na przykład na GPS. Pomocne mogą się także okazać specjalne aplikacje czy też systemy TMS, z których dane powinny trafić do odpowiedniego systemu, gdzie mogłyby zostać podsumowane.

Pakiet Mobilności – jak go zrozumieć?

Nauka nowej struktury, według szacunków uczestników webinarium, może potrwać nawet rok, a kluczowym tematem będzie ciągłe zdobywanie wiedzy na temat właściwego rozliczania i dostosowanie działania swojej firmy do ich automatyzacji. Trudno już teraz przewidzieć, jak Pakiet Mobilności wpłynie na funkcjonowanie zwłaszcza mniejszych firm transportowych, które ze względów na znaczny wzrost kosztów prowadzenia działalności, być może staną przed faktem braku opłacalności prowadzenia biznesu. Według danych doktora Trębickiego, polski rynek w 90% składa się z drobnych podmiotów zatrudniających kilku kierowców, a dodatkowo ich właściciele obecnie zajmują się rozliczaniem kierowców, a nie zdobywaniem zysków. Jak w wielu przypadkach, można powiedzieć, że czas pokaże jak polski rynek transportowy, uważany za jeden z największych w Europie, poradzi sobie ze wszystkimi nowymi wyzwaniami.