W lutym 2022 r. weszły w życie kolejne regulacje w ramach Pakietu Mobilności dla branży transportowej. Wprowadzono nowe zasady naliczania wynagrodzeń kierowców realizujących przewozy na trasach międzynarodowych i zmiany w systemie podatkowym. Nowe przepisy mogą być dla przewoźników niemałym wyzwaniem, z którym jednak będą musieli sobie poradzić.

W celu ułatwienia firmom transportowym zrozumienia wprowadzonych w życie regulacji, wraz z Kancelarią Transportową ITD-PIP, podjęliśmy próbę wyjaśnienia wszelkich niuansów związanych ze specjalnymi zasadami delegowania kierowców w transporcie międzynarodowym w najnowszym wydaniu ABC Transportowca „Pakiet Mobilności – nowe zasady delegowania kierowców do państw Unii Europejskiej (UE) i naliczania ich wynagrodzeń”.

Nowe zasady delegowania – czy faktycznie tak zawiłe?

Zgodnie z obowiązującymi przepisami kierowca wykonujący międzynarodowy transport drogowy jest traktowany jak pracownik delegowany, któremu pracodawca będzie musiał wypłacić co najmniej płacę minimalną państwa przyjmującego.

Wynagrodzenie kierowcy dostosowano do stawek obowiązujących w kraju wykonywania usługi o ile nie są to przewozy dwustronne i przewozy tranzytowe. Te, w rozumieniu obowiązującego prawa, zwalniają z zasad delegowania kierowców wykonujących przewozy międzynarodowe.

– Mamy świadomość, że zmiany w branży związane z reformą przepisów, dotyczących unijnego sektora transportu drogowego, których kolejne regulacje zaczęły obowiązywać 2 lutego, są niemałym wyzwaniem dla przewoźników. Pierwsze pytania mogą pojawić się już przy interpretacji przepisów, dotyczących zasad delegowania kierowców na terytorium Unii Europejskiej. Mam nadzieję, że przygotowana przez nas publikacja pomoże rozwiać wątpliwości przedsiębiorców transportowych. Konkretne przykłady sytuacji, w których Pakiet Mobilności znajdzie zastosowanie, kierowca będzie podlegał obowiązkowi zgłoszenia delegowania do systemu IMI i nastąpi konieczność wypłaty wynagrodzenia według przepisów państwa przyjmującego, mogą okazać cenną wskazówką w interpretacji obowiązujących regulacji – komentuje Piotr Gąska, Dyrektor Rynku Transportu Ciężkiego w PKO Leasing.

Nowe zasady delegowania – jak to wygląda w praktyce?

Kierowca podlega zasadom delegowania w danym państwie członkowskim UE i ma prawo do wynagrodzenia porównywanego do tego, jakie otrzymują kierowcy zatrudnieni w tym kraju wówczas, gdy w transporcie międzynarodowym wykonuje przejazdy kabotażowe oraz cross-trade (przewozy wewnątrz unijne).

Przykładowo, polski kierowca ładuje towar w Warszawie i rozładowuje w Madrycie (międzynarodowy przewóz dwustronny wyłączony spod Pakietu Mobilności). Następnie ładuje towar w Madrycie i rozładowuje w Berlinie (przewóz cross-trade niezwiązany z przewozem dwustronnym), a następnie wraca na pusto do Polski. Kierowca zrealizował międzynarodowy przewóz dwustronny, w trakcie którego nie wykonał żadnej operacji typu cross-trade. Natomiast po zrealizowaniu międzynarodowego przewozu dwustronnego wychodzącego, kierowca wykonał przewóz typu cross-trade (Madryt-Berlin), niezwiązany z przewozem dwustronnym. Kierowca będzie pracownikiem delegowanym od momentu zakończenia międzynarodowego przejazdu dwustronnego wychodzącego (Warszawa-Madryt). Przejazd przez terytorium Francji będzie tranzytem i nie będzie podlegał pod delegowanie. Delegowanie zakończy się z chwilą rozładunku w Berlinie (nie z chwilą opuszczenia Niemiec). Przejazd bez ładunku z Berlina do Polski traktowany będzie jako podróż powrotna do kraju siedziby, wyłączona spod delegowania. W tym wypadku zajdzie konieczność zgłoszenia delegowania w systemie IMI (delegowanie do Hiszpanii i Niemiec).

Zgłaszanie delegowania na nowych, uproszczonych zasadach

Od 2 lutego 2022 r. zgłoszenia dot. delegowania kierowców w transporcie międzynarodowym są dokonywane za pośrednictwem systemu IMI (ang. Internal Market Information System), który zastąpił systemy krajowe (np. SIPSI, MILOG, CLICLAVORO). Po dokonaniu zgłoszenia na platformie IMI, kierowca musi pamiętać, aby każdorazowe przekroczenie granicy zostało zarejestrowane w tachografie cyfrowym.

– Aby maksymalnie ułatwić sprawne poruszanie się po platformie IMI, stworzyliśmy instrukcję logowania oraz zgłaszania kierowców. Jest ona dostępna na stronie https://itd-pip.pl/instrukcja-zglaszania-kierowcow-do-imi/ – mówi Marek Kliś z Kancelarii Transportowej ITD-PIP. Co warte podkreślenia, zgłoszenia można dokonać w języku polskim na okres maksymalnie 6 miesięcy. Nie ma już potrzeby tłumaczenia dokumentów na języki obce. Zniesiony został także obowiązek posiadania reprezentanta w kraju przyjmującym, co niewątpliwie ułatwia sprawne i szybkie dopełnienie formalności – dodaje.

W najnowszym wydaniu ABC Przewodnika wskazane jest również, jakie konkretne informacje należy umieścić w systemie IMI. Wśród ważnych zmian warte podkreślenia jest to, iż podczas kontroli na drodze wystarczy, że kierowca udostępni funkcjonariuszom: kopię zgłoszenia IMI (w wersji papierowej lub elektronicznej), listy przewozowe CMR oraz zapisy tachografu.

Nowe wynagrodzenia kierowców w ruchu międzynarodowym

Wraz z wdrożeniem Pakietu Mobilności do krajowego porządku prawnego, zmianie uległa ustawa o czasie pracy kierowców. Zmieniły się także zasady naliczania wynagrodzeń dla kierowców międzynarodowych. Co ważne, nastąpiła likwidacja podróży służbowych kierowców, którzy wykonywali przewozy międzynarodowe, a co za tym idzie – brak jest możliwości wypłaty diet i ryczałtów w podróżach międzynarodowych. Przy rozliczaniu podróży międzynarodowych, podobnie, jak w przypadku pracowników delegowanych, następuje pomniejszenie podstawy oskładkowania oraz opodatkowania o wartość „wirtualnych” diet.

– Nowe stawki wynagrodzeń dla kierowców realizujących przewozy międzynarodowe oznaczają, że rzeczywiste koszty zatrudnienia kierowcy wzrosną o kilkanaście procent. Wiele firm może ugiąć się pod ciężarem takich zobowiązań i nie przetrwać na rynku. Sytuację może uratować wynegocjowanie wyższych stawek za transport, ale nie wszystkie firmy będą w stanie to zrobić – prognozuje Piotr Gąska, Dyrektor Rynku Transportu Ciężkiego w PKO Leasing. Rodzinne firmy powinny poradzić sobie ze zmianami narzuconymi przez Pakiet Mobilności, duzi rynkowi gracze już wynegocjowali nowe warunki oferty. W najtrudniejszej sytuacji są średni przedsiębiorcy, ale mamy nadzieję, że uda im się dostosować do zmian – dodaje.

W przypadku kierowców wykonujących krajowe przewozy drogowe, nic się nie zmienia. Nadal będzie można naliczać i wypłacać diety oraz ryczałty. Pakiet Mobilności niewątpliwie oferuje szereg korzyści dla kierowców, zapewniając lepsze warunki pracy, ale jego założenia są niemałym wyzwaniem dla przewoźników, którzy chcą utrzymać swój biznes.