Polska importuje węgiel z wielu różnych regionów świata, chcąc zabezpieczyć w ten sposób zapotrzebowanie odbiorców indywidualnych i firm w trwającym sezonie grzewczym. Bardzo duże znaczenie ma sprawna odprawa celna węgla ma duże znaczenie – im szybciej towar zostanie dopuszczony do obrotu na terenie UE, tym szybciej trafi on do dystrybucji. Co powinny wiedzieć firmy spedycyjne, które obsługują importerów węgla?

Wprowadzenie embarga na import węgla z Rosji i Białorusi doprowadził do tego, że Polska musi go sprowadzać z innych krajów, takich jak Kolumbia, RPA, Indonezja, Stany Zjednoczone, Australia, Kazachstan. Aby przyspieszyć dystrybucję węgla po Polsce, konieczna jest sprawna jego odprawa. Dlatego firmy transportowo-spedycyjne, które obsługują importerów muszą dobrze znać wymagane procedury i wiedzieć, jakie aktualnie dokumenty są niezbędne do odprawy importowej tego towaru.

– Podmiot musi być zarejestrowany w PUESC, czyli na Platformie Usług Elektronicznych Skarbowo-Celnych i posiadać numer EORI EU (Economic Operators’ Registration and Identification). Służy on do identyfikacji przedsiębiorstwa w kontaktach z organami celnymi na terytorium całej Unii Europejskiej. Przyznaje się go jednorazowo i jest niepowtarzalny dla całej EU – wyjaśnia Joanna Porath, właścicielka agencji celnej AC Porath.

Importer, który zajmuje się handlem węglem jako towarem akcyzowym podlega rejestracji w Centralnym Rejestrze Podmiotów Akcyzowych i zostaje umieszczony na liście pośredniczących podmiotów węglowych. Musi mieć siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium kraju, któremu wydano zezwolenie na prowadzenie działalności, polegającej na dostarczaniu wyrobów akcyzowych.

– Agencja celna, aby zrobić odprawę importową węgla, musi otrzymać od przedsiębiorstwa upoważnienie do reprezentowania go przez organami celno- skarbowymi w dwóch oryginałach. Może być ono tymczasowe bądź stałe. Ponadto firma importująca węgiel musi posiadać oryginał świadectwa pochodzenia towaru, który trzeba dostarczyć do agencji przed datą odprawy. Ma to na celu ewentualne przedstawienie go podczas kontroli dokumentów przez oddział celny. To standardowy proces podczas odprawy tego typu ładunku – wyjaśnia Joanna Porath, właścicielka agencji celnej AC Porath.

Sam fakt posiadania kompletu dokumentów nie oznacza, że zostały one wystawione prawidłowo – każdorazowo agent celny z najwyższą starannością sprawdza wszystkie dane zawarte w dokumentach. Czasami o ważności dokumentu decyduje fakt, czy został on wystawiony przed czy po dacie załadunku na środek transportu.

Kolejnym ważnym dokumentem jest Safety Data Sheet (SDS), czyli karta charakterystyki substancji niebezpiecznej. Jej podstawowym celem jest informowanie o potencjalnych zagrożeniach związanych z daną substancją, metodach ich zapobiegania i procedurach, jakie należy wdrożyć w razie wystąpienia skażenia opisywaną substancją.

Inne ważne dokumenty to konosament morski, czyli morski list przewozowy, który potwierdza przyjęcie towaru na statek lub list przewozowy, jeśli transport odbywa się drogą lądową. W przypadku transportu morskiego równie ważny jest tzw. manifest ładunkowy (Cargo manifest). Opisuje on wszystkie partie ładunków, które znajdują się na statku, wraz z informacjami, które pozwalają na ich zidentyfikowanie.

Odprawa węgla – krok po kroku

• po przyjęciu zgłoszenia generowany jest numer ewidencyjny systemu AIS;
• nadawany jest numer MRN, dzięki któremu można ewidencjonować i kontrolować daną czynność przewozową;
• następuje kontrola poprawności przesłanych dokumentów – organy celno-skarbowe kładą duży nacisk na prawidłowość ich wystawienia oraz kompletność;
• generuje się komunikat ZC291 z wysokością długu celnego;
• formy zabezpieczenia długu celnego zależą od możliwości klienta oraz agencji celnej.

Zgodnie z przepisami można go zabezpieczyć w formie gotówkowej lub w formie gwarancji bankowej – czynności zabezpieczającej wobec organów może dokonać zarówno klient, jak i agencja cena – na wniosek

• jeżeli klient lub agencja celna korzysta z własnego zabezpieczenia celnego złożonego w IAS, wówczas podmiot otrzymuje automatycznie powiadomienie o zwolnieniu towaru, a kwota długu celnego zostaje założona zgodnie z pozwoleniem. W przeciwnym razie towar zostaje także zwolniony do procedury, jednak potwierdzone zgłoszenie celne ZC299 wygeneruje się dopiero po uzyskaniu wpłaty kwoty przewidzianej długiem celnym na koncie IAS pod wskazanym numerem MRN.

– Znajomość procedur i aktualnych dokumentów, które są niezbędne do odprawy importowej węgla, ma ogromne znaczenie zwłaszcza teraz, gdy węgiel do Polski wciąż płynie i konieczna jest jego sprawna dystrybucja – mówi Joanna Porath.

Jakie są najczęstsze opcje odprawy węgla? Można odprawić cały towar ze statku przy nabrzeżu – po potwierdzeniu przez Urząd Celny, że statek jest już zacumowany. Czasem przeładowuje się towar na redzie na barki i one są odprawiane przy nabrzeżu. Można też cały ładunek wyładować na plac, który musi posiadać status Magazynu Czasowego Składowania i dopiero po złożeniu deklaracji przeprowadza się odprawę na całość towaru w procedurze dopuszczenia do obrotu. Jest też opcja, by cały towar wysłać w tranzycie bezpośrednim, czyli przeładować statek na wagony kolejowe podstawione do bocznicy portowej. Z kolei tranzyt pośredni polega na przeładunku najpierw do Magazynu Czasowego Składowania, a następnie realizacji zgłoszeń tranzytowych na konkretne partie towaru.

Lista procedur i wymaganych dokumentów potrzebnych do odprawy importowej węgla:

• Rejestracja w PUESC, nadanie numeru EORI EU – służy on do identyfikacji w kontaktach z organami celnymi na terytorium całej Unii Europejskiej;
• Rejestracja jako pośredniczący podmiot węglowy;
• Upoważnienie dla agencji celnej w dwóch oryginałach;
• Oświadczenie importera o przeznaczeniu paliw stałych – konieczne jest to po znowelizowaniu ustawy o monitorowaniu i kontrolowaniu jakości paliw;
• Oświadczenie importera o powiązaniu firm – chodzi o powiązanie rodzinne, kapitałowe lub firmowe między sprzedawcą a nabywcą, które mogłoby mieć wpływ na cenę zakupu towaru;
• Oryginał świadectwa pochodzenia towaru;
• Safety data sheet- dokument zawierający opis zagrożeń, które może spowodować określona substancja lub mieszanina chemiczna;
• Powiadomienie władz portu przez kapitana o gotowości statku do rozładunku;
• Analiza laboratoryjna próbek – ta procedura ma potwierdzić, że jakość produktu odpowiadała deklaracjom producenta lub importera;
• Konosament morski – morski list przewozowy, który potwierdza przyjęcie towaru na statek;
• List przewozowy, jeśli transport odbywa się drogą lądową;
• Manifest cargo – dokument, w którym zawarte są wszystkie partie ładunków, które znajdują się na statku, wraz z informacjami, które pozwalają na ich zidentyfikowanie.
• Faktura zakupu towaru.