Wydawałoby się, że prawo reklamacyjne, obowiązujące w transporcie krajowym, niewiele różni się od tego, które znajduje zastosowanie w przewozach międzynarodowych. Okazuje się jednak, że te z pozoru niewielkie różnice są bardzo istotne dla przewoźnika i odbiorcy. Dlatego sprawdzamy szczegóły procedur reklamacyjnych w transporcie krajowym oraz w Konwencji CMR.

Spis treści:

• Prawo krajowe dotyczące reklamacji w transporcie
• Jakie warunki powinna spełniać reklamacja w przewozie krajowym?
• Reklamacje w transporcie krajowym – obowiązujące terminy.
• Reklamacje w Konwencji CMR – czy jest potrzebna?
• Co musi zawierać reklamacja w transporcie międzynarodowym?
• Ważne terminy w konwencji CMR dotyczące reklamacji
• Zawieszenie przedawnienia w CMR – o co chodzi?

Pamiętajmy, że reklamacja w transporcie może dotyczyć zarówno celowego lub nieumyślnego uszkodzenia ładunku, jak i jego opóźnienia oraz niedowiezienia. Niezależnie od zasięgu transportu, jedynie prawidłowo złożona reklamacja może zostać rozpatrzona pozytywnie. Dlatego tak ważna jest znajomość przepisów reklamacyjnych, obowiązujących w transporcie krajowym i Konwencji CMR.

Prawo krajowe dotyczące reklamacji w transporcie

Zasady postępowania reklamacyjnego w transporcie krajowym określają Rozporządzenie Ministra Transportu oraz Przepisy Prawa Przewozowego z dnia 13 grudnia 2017 r. Dopuszczają one możliwość zgłoszenia reklamacji zarówno w momencie dostawy towaru, jak i już po przyjęciu towaru w ściśle określonym terminie.

Co więcej, zgodnie z art. 75 Prawa przewozowego dochodzenie roszczeń od przewoźnika odbywa się zawsze najpierw przez zgłoszenie reklamacji. Oznacza to, że sprawę do sądu oddać można dopiero wtedy, gdy przewoźnik odrzuci prawidłowo zgłoszoną reklamację.

Jakie warunki powinna spełniać reklamacja w przewozie krajowym?

Aby reklamacja mogła zostać rozpatrzona pozytywnie, może zostać złożona na piśmie, w formie elektronicznej (z dodaniem kwalifikowanego podpisu elektronicznego), za pomocą faksu, środków komunikacji elektronicznej (formularz w systemie) lub nawet w formie ustnej.  Niezależnie od tego musi zawierać określone prawem elementy, czyli:

• datę sporządzenia,
• imię i nazwisko (nazwę) i adres zamieszkania (siedzibę) przewoźnika,
• imię i nazwisko (nazwę) i adres zamieszkania (siedzibę) osoby składającej reklamację,
• tytuł oraz uzasadnienie reklamacji,
• kwotę roszczenia,
• wykaz załączonych dokumentów,
• podpis osoby uprawnionej do wniesienia reklamacji.

Warto pamiętać, że w świetle prawa przyjęcie przesyłki bez zgłoszenia reklamacji wyklucza możliwość dochodzenia roszczeń z tytuł uszkodzenia, chyba że:

• jeszcze przed dostarczeniem przesyłki wykryto szkodę i sporządzono odpowiednio protokół,
• w przypadku oczywistego uszkodzenia czy ubytku w przesyłce przewoźnik nie sporządził protokołu uszkodzenia,
• przewoźnik umyślnie uszkodził towar lub uszkodzenie powstało z jego rażącego niedbalstwa,
• szkody nie dało się zauważyć z zewnątrz. W takim przypadku odbiorca ma 7 dni od doręczenia przesyłki na wykazanie, że uszkodzenie czy też ubytek powstały podczas transportu.

Reklamacje w transporcie krajowym – obowiązujące terminy.

W transporcie krajowym przewoźnik ma 30 dni na rozpatrzenie reklamacji licząc od dnia jej doręczenia w formie pisemnej. Jeżeli zgłoszenie reklamacyjne nie spełnia wymogów formalnych, przewoźnik musi wezwać reklamującego do uzupełnienia braków w ciągu 14 dni od daty otrzymania takiego wezwania.

W takim przypadku czas na rozpatrzenie reklamacji zaczyna płynąć od dnia uzupełnienia braków w zgłoszeniu. Co istotne, brak odpowiedzi przewoźnika na reklamację w ustawowym terminie 30 dni traktowany jest jako uznanie jej bez zastrzeżeń.

Reklamacje w Konwencji CMR – czy jest potrzebna?

W transporcie międzynarodowym postępowanie reklamacyjne nie jest obowiązkowe. Zamiast zgłaszania reklamacji, konwencja CMR dopuszcza od razu możliwość dochodzenia swoich roszczeń na drodze sądowej. Stąd błędne przekonanie, że reklamacja w Konwencji CMR jest niepotrzebna.

Tymczasem prawidłowo zgłoszona reklamacja może zostać przecież rozpatrzona pozytywnie, dzięki czemu szybciej zrealizujemy swoje roszczenia. Dodatkowo dochodzi jeszcze kwestia zawieszenia przedawnienia, którą wyjaśniamy w dalszej części tego artykułu.

Co musi zawierać reklamacja w transporcie międzynarodowym?

W Konwencji CMR formalnie uprawnionym do zgłoszenia reklamacji jest nadawca, odbiorca lub podmiot, który nabył wierzytelność wobec przewoźnika od osoby uprawnionej albo uzyskał do niej prawa w inny sposób. Przykładem może być np. ubezpieczyciel, który stanie się uprawnionym do zgłoszenia reklamacji, gdy wypłaci odszkodowanie ubezpieczonemu odbiorcy albo przewoźnikowi.

Zgłoszenie reklamacyjne w Konwencji CMR wcale nie musi być formalnie tak nazwane. Może posiadać tytuł np. “Wezwanie do zapłaty”, ale z jego treści musi wynikać przedmiot dochodzenia reklamacyjnego. Do takiego pisma dołączyć należy dokumentację, z której będzie wynikała zasadność roszczeń oraz ich wysokość.

Reklamacja może zostać wysłana zarówno w formie pisemnej, jak i za pomocą poczty email. W drugim przypadku musi jednak zawierać bezpieczny podpis elektroniczny. Można także w ramach Konwencji CMR zgłosić reklamację za pomocą faksu lub załączonego do maila skanu odręcznie podpisanej reklamacji w formie pisemnej.

Ważne terminy w Konwencji CMR dotyczące reklamacji

W Konwencji CMR reklamację można złożyć w ciągu jednego roku od dostarczenia towaru. Po tym czasie roszczenia ulegają przedawnieniu. Okres ten wydłuża się jednak do trzech lat w reklamacjach spowodowanych złym zamiarem lub niedbalstwem ze strony którejkolwiek ze stron umowy transportowej.

Reklamację z tytułu częściowego zaginięcia, uszkodzenia lub opóźnienia dostawy można zgłaszać wyłącznie do dnia wydania towaru przez przewoźnika. Natomiast w przypadku całkowitego zaginięcia towaru reklamację składa się od 30. dnia po upływie umówionego terminu dostawy i od 60. dnia po przyjęciu towaru przez przewoźnika, jeżeli termin dostawy nie został uzgodniony. W pozostałych przypadkach obowiązuje 90 dniowy termin na zgłoszenie reklamacji, który liczy się od dnia zawarcia umowy przewozowej.

Konwencja CMR dopuszcza również prawo zgłoszenia reklamacji z tytułu opóźnienia dostawy. W tym przypadku istotny jest ustalony termin dostawy. Jeżeli go brak, przyjmuje się standardowy termin w zależności od specyfiki ładunku. Na zgłoszenie reklamacji z tego tytułu mamy 21 dni od daty otrzymania towaru.

Zawieszenie przedawnienia w CMR – o co chodzi?

Wspominaliśmy już, że w Konwencji CMR zgłoszenie reklamacji wpływa na bieg przedawnienia. A dokładniej zawiesza je do czasu pisemnego odrzucenia przez przewoźnika reklamacji i zwrócenia załączonej do niej dokumentacji.

Co więcej, do terminu przedawnienia nie wlicza się okresów jej zawieszenia. Jeżeli przewoźnik nie reaguje na reklamację, zgłaszający automatycznie uzyskuje więcej czasu na dochodzenie swoich roszczeń. Warto jednak podkreślić, że zgodnie z art. 32. ust. 2 Konwencji CMR zawieszenie przedawnienia dotyczy tylko uprawnionych składających reklamacje do przewoźników. Oznacza to, że reklamacja złożona przez przewoźnika nie zatrzymuje biegu przedawnienia.