Wymiana elementów sprzęgła w samochodach ciężarowych, pomimo większej masy i gabarytów, podobnie jak w autach osobowych i dostawczych, wymaga precyzji i kompleksowości.
Co do kompleksowości, sprawa jest jasna – wszystkie elementy zestawu sprzęgła wymieniamy wraz z łożyskiem pilotującym wałka sprzęgłowego i dźwignią sterującą pracą łożyska wysprzęglającego. Kluczowa jest dokładność wykonania poszczególnych czynności montażowych, a jej brak często prowadzi do zaburzeń w pracy zespołu i jest przyczyną szybkiego zużycia komponentów sprzęgła.
Właśnie duże masy i gabaryty montowanych części oraz skrzyni biegów i elementów sterujących, wymagają odpowiedniego przygotowania i zastosowania specjalnych metod do ich montażu.
W szczególności istotne jest bardzo precyzyjne wycentrowanie tarczy sprzęgła i równie precyzyjne posadowienie skrzyni biegów, tak aby wałek sprzęgłowy nie uszkodził piasty tarczy, ale też aby był optymalnie wycentrowany względem wału korbowego. W tym celu konieczna jest weryfikacja elementów centrujących skrzynię biegów na bloku silnika.
Na przykładzie wymiany sprzęgła w samochodzie DAF/XF 105, pokazując proste i skuteczne rozwiązania, zwrócimy uwagę na oczywiste, ale bardzo istotne punkty i czynności montażowe.
W przypadku tego pojazdu, zastosowana skrzynia zrobotyzowana obsługiwana jest przez klasyczne jednotarczowe sprzęgło cierne o średnicy 340 mm, sterowane siłownikiem pneumatycznym i kontrolowane przez centralną jednostkę sterującą.
Samochód przejechał 650 tys. km na oryginalnym sprzęgle, ale podczas zmiany biegów (a więc rozłączania i załączania sprzęgła), wyczuwalne były szarpnięcia i wibracje, co wskazywało na możliwą usterkę w obszarze sprzęgła.
Przed rozpoczęciem wymiany odczytujemy wpisy w bloku wartości mierzonych skrzyni biegów. Podłączamy komputer do złącza diagnostycznego i sprawdzamy zapisy w pamięci błędów.
W dalszej kolejności możemy przystąpić do zdjęcia skrzyni biegów i demontażu zużytego sprzęgła. Rozpinamy złącza i przewody sterujące, oraz demontujemy wał napędowy i siłownik sprzęgła.
Jeśli nie dysponujemy odpowiednim wózkiem i siłownikiem podpierającym skrzynię biegów, dobrym rozwiązaniem jest podwieszenie skrzyni na bloczku na odpowiedniej belce rozpiętej nad pojazdem.
Rozpinamy pierścień blokujący łożysko w docisku, demontujemy skrzynię i odkręcamy sprzęgło.
Demontujemy łożysko pilotujące i oceniamy elementy sprzęgła oraz stan wałka sprzęgłowego i koła zamachowego, zwracając uwagę na możliwe uszkodzenia mogące być przyczyną szarpania sprzęgła.
Po krótkiej weryfikacji stwierdzono nadmierny luz łożyska oporowego, co jednoznacznie było przyczyną szarpania występującego przy zmianie biegów przez system sterowania skrzynią i sprzęgłem.
Przed zamontowaniem nowych elementów sprzęgła i dźwigni wysprzęglającej, wprasowujemy nowe łożysko pilotujące wałka sprzęgłowego, a na nim centrujemy tarczę sprzęgła. Optymalnym sposobem jest zastosowanie wałka sprzęgłowego ze starej skrzyni, tak więc warto postarać się o taki element. Tak wycentrowana tarcza nie ulegnie żadnej deformacji podczas późniejszego montażu skrzyni.
Pamiętamy oczywiście o sprawdzeniu, która strona tarczy ma być skierowana do skrzyni biegów. Zakładamy i okręcamy docisk stosując zalecany moment dokręcenia – dobry sposób z wykorzystaniem haczyka na pasie transportowym. Przy dokręcaniu docisku kontrolujemy druty zabezpieczające docisk na czas transportu i magazynowania, które podparte pod nitami, podczas dokręcania będą wysuwać się i mogą wpaść pomiędzy docisk i tarczę. Należy je wszystkie bezpiecznie usunąć z docisku.
Weryfikujemy stan tulei prowadzącej łożysko oporowe. W razie konieczności montujemy nową tuleję. Przed dokręceniem dźwigni wysprzęglającej zakładamy na nią łożysko odpowiednią stroną, tak aby podczas eksploatacji nie doszło do blokady łożyska o dźwignię przez odstający na łożysku odlew boczny. Sprawdzamy stan kołnierza lub tulei centrujących skrzynię biegów i ew. wymieniamy tuleje na nowe.
Dosuwamy powoli skrzynię zwracając szczególną uwagę, aby wałek sprzęgłowy nie uderzył o wieloklin tarczy tylko wsunął się gładko w jej piastę. W razie konieczności należy obrócić wałek za pomocą szczypiec.
Po dokręceniu skrzyni zapinamy poprzez rewizję pierścień blokujący łożysko oporowe, a następnie wyciągając dźwignię wysprzęglającą na zewnątrz, blokujemy łożysko w docisku sprzęgła. Charakterystyczny dźwięk zapięcia łożyska w pierścieniu blokującym wskaże na jego poprawny montaż. Wsuwamy w dźwignię wysprzęglającą trzpień siłownika i dokręcamy siłownik do skrzyni biegów.
Na koniec montujemy wał napędowy i zapinamy wszystkie złącza i przewody sterujące skrzynią biegów. Po uruchomieniu silnika układ sterujący sam dokona adaptacji ustawień siłownika do nowego sprzęgła. Po adaptacji należy wykonać jazdę próbną, sprawdzając działanie sprzęgła i poprawną pracę skrzyni.
Komentarze