Tachografy należą do podstawowego wyposażenia większości pojazdów ciężarowych, ale ich użytkownicy miewają wątpliwości dotyczące niektórych zasad funkcjonowania tych urządzeń. Zamiast zgadywać, sprawdź ważne fakty o tachografach cyfrowych, których możesz nie znać.

Spis treści:

• Kto musi posiadać tachograf i dlaczego? Poznaj wyjątki.
• Tak można oszukać cyfrowy tachograf. Czemu się to nie opłaca?
• Kalibracja i legalizacja cyfrowego tacho – częściej niż myślisz.
• Wyjęcie karty z tachografu w trakcie pracy – kiedy jest legalne?
• Zmiany dotyczące tachografów. Wymiany nie tylko urządzeń.

Cyfrowe tachografy jeszcze nie zastąpiły wszystkich modeli analogowych, a już niedługo trzeba będzie je wymienić na urządzenia kolejnej generacji. Zanim jednak przedstawimy harmonogram zmian w przepisach dotyczących tachografów, sprawdź najważniejsze informacje o tych urządzeniach i poznaj odpowiedzi na Twoje pytania.

Kto musi posiadać tachograf i dlaczego? Poznaj wyjątki.

Tachografy zapisują parametry jazdy samochodu oraz inne czynności, wykonywane przez kierowcę. Dzięki temu podczas kontroli drogowej można sprawdzić dokładny przebieg jego pracy w ciągu ostatnich 28 dni. Ponadto obowiązek przechowywania danych z tachografu przez właściciela firmy transportowej umożliwia wgląd również w informacje archiwalne.

Artykuł 3. Rozporządzenia Rady (EWG) wprowadza obowiązek montażu tachografów w ciężarówkach o DMC powyżej 3.5 t oraz samochodach służących do przewozu osób w liczbie większej niż 9 (łącznie z kierowcą). Z dwoma jednak wyjątkami. Chodzi o pojazdy leśne i rolnicze, w których tachografu nie trzeba montować nawet jeśli ich DMC lub liczba miejsc dla pasażerów przekraczają powyższe limity.

Tak można oszukać cyfrowy tachograf. Czemu się to nie opłaca?

Pracę analogowych tachografów można było zakłócić stosunkowo prostymi metodami, a same papierowe tarczki z zapisami – sfałszować. W przypadku modeli cyfrowych manipulacje są o wiele trudniejsze, ale oczywiście wykonalne. Media już nie raz donosiły o pendrivach ze specjalnym oprogramowaniem, które podpięte do cyfrowych tachografów, skutecznie zakłócają ich pracę. Rozwiązanie było tym bardziej atrakcyjne, że po usunięciu pendriva z gniazda, urządzenie natychmiast wracało do normalnego trybu pracy.

Jednakże wnikliwa analiza danych przechowywanych w pamięci urządzenia oraz na kartach kierowców pozwala wykryć nawet tego rodzaju manipulacje. Skutkowało to nałożeniem mandatu na kierowcę, który dopuścił się tego wykroczenia. W nowym taryfikatorze za manipulacje przy tachografie kierowca może stracić prawo jazdy na trzy miesiące. Natomiast za podłączenie niedozwolonego urządzenia ustawodawca przewidział karę w wysokości nawet 10 000 zł. Do odpowiedzialności może zostać pociągnięty również właściciel firmy transportowej, w której pojeździe ujawniono fakt manipulacji. Dlatego w większości przypadków jest ona po prostu nieopłacalna.

Kalibracja i legalizacja cyfrowego tacho – częściej niż myślisz.

Zanim jednak w ogóle zaczniesz korzystać z tachografu, należy wykonać jego kalibrację. Właściciel auta ma na to 14 dni od daty rejestracji pojazdu nowego, używanego lub wykupionego z leasingu. Kalibracja tachografu polega na wpisaniu do urządzenia informacji identyfikujących pojazd, w którym jest on zamontowany. Czynność tę mogą wykonać uprawnione warsztaty mechaniczne oraz Okręgowe Stacje Kontroli Pojazdów (tylko jeśli posiadają stosowne zezwolenia z Głównego Urzędu Miar oraz zatrudniają wykwalifikowanych techników).

Dodatkowo pamiętać należy o konieczności legalizacji tachografów. Polega ona na sprawdzeniu danych w urządzeniu ze stanem faktycznym. Legalizację wykonuje się:

• co 2 lata,
• w przypadku uszkodzenia tachografu,
• naruszenia plomb (również na impulsatorze w skrzyni biegów),
• po wymianie ogumienia osi napędowej.

Wyjęcie karty z tachografu w trakcie pracy – kiedy jest legalne?

Umieszczenie karty w tachografie jest konieczne do jego uruchomienia. Rozporządzenie 165/2014 PE obliguje kierowców do korzystania z karty w każdym dniu pracy i przez cały czas jej trwania, a więc zasadniczo zabrania zabrania wyciągania karty z urządzenia przed zakończeniem pracy. Przepisy dopuszczają jednak odstępstwa od tej reguły.

Kartę z tachografu przed zakończeniem pracy można wyciągnąć, jeśli:

• kierowca zmienia pojazd, którym kieruje,
• podczas kontroli drogowej, gdy sprawdzane są zapisy na karcie,
• pozostawienie karty w tachografie może spowodować ryzyko jej utraty lub wykorzystania przez innego kierowcę,
• kierowca odpoczywa poza pojazdem.

Nieprzestrzeganie tego ostatniego warunku może skutkować komplikacjami zwłaszcza podczas kontroli tygodniowych okresów odpoczynku. Nie można ich bowiem wykonywać w pojeździe, na co może wskazywać pozostawienie karty w tachografie.

Zmiany dotyczące tachografów. Wymiany nie tylko urządzeń.

Aktualnie nadal można korzystać z analogowych tachografów, ale w przypadku instalacji w nowych autach lub wymiany urządzenia, koniecznie trzeba montować już modele cyfrowe. Co więcej, jesienią 2023 roku zaczną wchodzić w życie zmiany Pakietu mobilności, których harmonogram przedstawiamy poniżej:

• 20 sierpnia 2023 r.: wszystkie nowo rejestrowane pojazdy będą musiały być wyposażone w inteligentne tachografy drugiej generacji, które automatycznie zapiszą m.in. fakt przekroczenia granicy, dzięki korzystaniu z systemu satelitarnego oraz czynności załadunku i rozładunku.
• 31 grudnia 2024 r.: od tej daty tachografy drugiej generacji będą musiał zostać zamontowane również w już zarejestrowanych ciężarówkach, które wykonują transport międzynarodowy oraz w pojazdach wyposażonych w modele analogowe. Zakres kontroli rozszerzy się z 28 do 56 dni, co wymusi także wymianę kart na pojemniejsze.
• 20 sierpnia 2025 r.: tacho drugiej generacji zastąpią dotychczasowe urządzenia cyfrowe we wszystkich pojazdach ciężarowych przeznaczonych do ruchu międzynarodowego.
• 1 czerwca 2026 r.: od tego dnia trzeba będzie montować tachografy również w pojazdach o DMC od 2.5 t, użytkowanych w transporcie międzynarodowym.