Od 1 do 12 maja trwa w Genewie Konferencja Stron Konwencji Bazylejskiej. Ta międzynarodowa umowa jest szczególnie ważna dla firm transportowych, które zajmują się transgranicznym przewozem odpadów. Dlatego przedstawiamy najważniejsze fakty na temat konwencji bazylejskiej i publikujemy obowiązujące w niej kody odpadów oraz materiałów niebezpiecznych.

Spis treści:

• Czym jest i czego dotyczy konwencja bazylejska?
• Cele konwencji bazylejskiej. Obowiązki i prawa sygnatariuszy.
• Konwencja bazylejska – kraje, w których obowiązuje
• Materiały niebezpieczne wg konwencji bazylejskiej
• Konwencja bazylejska – kody odpadów

Transport odpadów reguluje wiele przepisów krajowych i międzynarodowych, ponieważ jest to bardzo szerokie zagadnienie. Najwięcej uregulowań dotyczy przewozu materiałów i odpadów niebezpiecznych, szczególnie w transporcie międzynarodowym. Poniżej wyjaśniamy szczegóły Konwencji bazylejskiej.

Czym jest i czego dotyczy konwencja bazylejska?

Konwencja o kontroli transgranicznego przemieszczania i usuwania odpadów niebezpiecznych, potocznie zwana Konwencją bazylejską, jest drugim (obok umowy ADR) dokumentem regulującym kwestie transgranicznego przewozu odpadów oraz ich usuwania. Opracowano ją w Bazylei w 1989 roku. Dotyczy wyłącznie odpadów i materiałów niebezpiecznych.

Konwencja bazylejska znajduje zastosowanie w międzynarodowym przewozie tego rodzaju ładunków. Dokument zawiera ich definicje (w postaci kodów), a także procedury transportu. Znajdziemy w nim również wytyczne odnośnie standardów i obowiązki państw, które ratyfikowały tę umowę o globalnym już zasięgu.

Cele konwencji bazylejskiej. Obowiązki i prawa sygnatariuszy.

Konwencja bazylejska powstała po to, aby chronić ludzi i środowisko naturalne przed wpływem substancji niebezpiecznych. W tym celu opracowano przepisy regulujące kwestie ich przewozu pomiędzy sygnatariuszami. W ramach Konwencji państwa, które je ratyfikowały, obowiązuje m.in.:

• prawo do zakazu importu odpadów niebezpiecznych,
• wprowadzenia zakazu ich eksportu,
• zobowiązanie do redukcji produkcji odpadów niebezpiecznych,
• zapewnienie ograniczenie do minimum międzykrajowego transportu odpadów niebezpiecznych,
• zakaz eksportu odpadów niebezpiecznych do państw rozwijających się,
• zakaz importu lub eksportu takich odpadów z państw lub do państw, które nie są sygnatariuszami konwencji.

Ponadto w Konwencji bazylejskiej znajdziemy zapis o tym, iż nielegalne przemieszczanie odpadów niebezpiecznych powinno być traktowane, jak przestępstwo. Umowa ta zobowiązuje również sygnatariuszy do ścisłej współpracy w realizacji jej celów oraz stosowania bezpiecznej gospodarki odpadami na terenie swojego kraju.

Konwencja bazylejska – kraje, w których obowiązuje

Polska przystąpiła do Konwencji bazylejskiej 10 stycznia 1992 roku. Do 2010 r. tę międzynarodową umowę ratyfikowało 170 państw, a obecnie jest to 190 krajów, w tym wszyscy członkowie UE. W praktyce większość państw na świecie albo przystąpiła już do tej konwencji, albo jedynie sygnowała przystąpienie do niej bez ratyfikacji, uznając jednak jej postanowienia.

Materiały niebezpieczne wg konwencji bazylejskiej

Konwencja bazylejska definiuje zarówno odpady niebezpieczne, jak i materiały tego rodzaju W tym drugim przypadku chodzi o produkty skażone substancjami, których listę publikujemy poniżej, wraz z kodami Konwencji bazylejskiej:

• Y19 Karbonylki metali,
• Y20 Beryl i jego związki berylu,
• Y21 Związki chromu sześciowartościowego,
• Y22 Związki miedzi,
• Y23 Związki cynku,
• Y24 Arsen; związki arsenu,
• Y25 Selen; związki selenu, Kadm; związki kadmu, Antymon; związki antymonu,
• Y28 Tellur; związki telluru,
• Y29 Rtęć; związki rtęci,
• Y30 Tal; związki talu,
• Y31 Ołów; związki ołowiu,
• Y32 Nieorganiczne związki fluoru bez fluorku wapnia,
• Y33 Cyjanki nieorganiczne,
• Y34 Roztwory kwaśne lub kwasy w postaci stałej,
• Y35 Roztwory zasadowe lub zasady w postaci stałej,
• Y36 Azbest (pył i włókna),
• Y37 Organiczne związki fosforu,
• Y38 Cyjanki organiczne,
• Y39 Fenole; związki fenoli, w tym chlorofenole,
• Y40 Etery,
• Y41 Rozpuszczalniki organiczne zawierające chlorowce,
• Y42 Rozpuszczalniki organiczne nie zawierające chlorowców,
• Y43 Polichlorowany dibenzofuran i związki chemiczne o podobnym składzie,
• Y44 Polichlorowana dwubenzo-p-dioksyna i związki chemiczne o podobnym składzie,
• Y45 Chlorowcopochodne innych związków organicznych inne poza wymienionymi w aneksie VIII tej Konwencji.

Konwencja bazylejska – kody odpadów

Oprócz określenia niebezpiecznych materiałów, Konwencja bazylejska definiuje także kategorie odpadów, podlegających kontroli. Znajdziemy wśród nich np. odpady sanitarne ze szpitali, ośrodków medycznych i klinik Y1, z produkcji i przygotowywania produktów farmaceutycznych Y2.

Ponadto zużyte środki farmaceutyczne i leki Y3, odpady pochodzące z produkcji i stosowania biocydów i fitofarmaceutyków Y4, z wytwarzania i stosowania chemikaliów do konserwacji drewna Y5, produkcji i wykorzystania rozpuszczalników organicznych Y6. Również odpady zawierające cyjanki pochodzące z obróbki cieplnej oraz procesów hartowania Y7, odpadowe oleje mineralne nie nadające się do ich pierwotnie zamierzonego  zastosowania Y8, zaolejone ścieki, mieszaniny węglowodory-woda, emulsje Y9, odpadowe substancje i artykuły zawierające lub zanieczyszczone polichlorowanymi dwufenylami (PCB) i/lub polichlorowanymi trifenylami (PCT) i/lub polibromowanymi dwufenylami (PBB) Y10.

Odpadowe substancje chemiczne powstające w badaniach naukowych i działalności  rozwojowej lub szkoleniowej, które nie są zidentyfikowane i/lub nowo powstałe, a których skutki działania na człowieka i/lub środowisko są nie znane sklasyfikowano w Konwencji bazylejskie pod symbolem Y14.

Obok nich przedmiotem zainteresowania Konwencji bazylejskiej są także pozostałości z procesów unieszkodliwiania odpadów przemysłowych Y18 oraz odpady:

• smołowe z procesów rafinowania, destylacji i obróbki pirolitycznej Y11,
• z produkcji lub stosowania tuszów, barwników, pigmentów, farb, lakierów i pokostów Y12,
• z produkcji lub stosowania żywic, lateksu, plastyfikatorów, klejów/spoiw Y13,
• o właściwościach wybuchowych nie objęte inną legislacją Y15,
• z produkcji i stosowania chemikaliów fotograficznych i materiałów znajdujących zastosowanie w fotochemii Y16,
• z procesów powierzchniowej obróbki metali i tworzyw sztucznych Y17.