Czy po ostatniej nowelizacji ustawy o transporcie drogowym można zatrudnić osobę skazaną na stanowisku kierowcy? Jeśli tak, to na jakich warunkach jest to możliwe oraz w jaki sposób prawidłowo wypełnić zapytanie o niekaralność do Krajowego Rejestru Karnego?

Autor porady: Kamil Kiwior, Prawnik, Kierownik Działu LEXtrans24, Kancelaria Prawna Viggen

Pomimo iż, od ostatniej nowelizacji ustawy o transporcie drogowym (Dz.U. z 2013 r., poz. 567) obowiązującej od 15 sierpnia 2013 roku, upłynęło już ponad 3 miesiące, niektóre ze zmian przez nią wprowadzonych, w dalszym ciągu budzą spore wątpliwości zarówno dla Przedsiębiorców kierujących zapytania do naszej kancelarii jak również, co również pokazuje bieżąca praktyka, wątpliwości te w stopniu nie mniejszym występują również po stronie organu wydającego stosowne zaświadczenia. A to wszystko, za sprawą zmienionej ostatnią nowelizacją, podstawy prawnej w związku z którą zachodzi potrzeba uzyskania informacji o osobie.

W stanie prawnym sprzed 15 sierpnia bieżącego roku przedsiębiorca, osoby zatrudnione na stanowisku kierowcy a także inne osoby niezatrudnione przez przedsiębiorcę, lecz wykonujące osobiście przewozy na jego rzecz, nie mogli być skazani prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwa umyślne przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, mieniu, wiarygodności dokumentów lub środowisku. Dlatego też, do połowy sierpnia bieżącego roku osoby skazane za choć jedno z powyższych przestępstw, nie mogły w sposób legalny wykonywać pracy na stanowisku kierowcy, jednakże z dniem wejścia w życie ostatniej nowelizacji, znacznie zmieniono zakres przestępstw podlegających weryfikacji przez przedsiębiorce, zarówno przy nawiązywaniu współpracy z kierowcą jak i w jej trakcie, a o czym szerzej w dalszej części publikacji.

W myśl ustawy o transporcie drogowym w jej najświeższym brzmieniu, wśród podstawowych warunków jakimi należy się cechować przy udzieleniu zarówno zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego, jak również licencji na wykonywanie transportu drogowego w zakresie przewozu osób samochodem osobowym oraz pojazdem samochodowym przeznaczonym konstrukcyjnie do przewozu powyżej 7 i nie więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą, a pośrednio również przy licencjach wspólnotowych, wskazuje się na okoliczność o charakterze bezwzględnym, a polegającą na zakazanie zatrudniania, a także współpracowania z osobami niezatrudnionymi przez przedsiębiorcę, lecz wykonujących osobiście przewóz na jego rzecz wobec których orzeczono zakaz wykonywania zawodu kierowcy. Warto tutaj wspomnieć, iż na mocy przepisów przejściowych do nowelizacji, obowiązek ten dotyczy również przedsiębiorców posiadających „stare” licencje, gdyż zgodnie z art. 6 nowelizacji uznaje się, iż osoby te posiadają zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego.

Zgodnie z aktualnym brzmieniem ustawy o transporcie drogowym, przedsiębiorca nie może zatrudniać ani nawiązywać współpracy jedynie z osobami wobec których nie orzeczono zakazu wykonywania zawodu kierowcy. Choć zmiana jest zasadnicza, wszystko wskazuje na to, iż nie poświęcono jej zbyt wiele uwagi, dlatego też nieśmiale pragnę uczynić ją bardziej transparentną. Choć istnieje wiele sposobów ustalenia stopnia niekaralności pracowników oraz podmiotów wskazanych powyżej, takich jak oświadczenia składane w formie ustnej jak również w formie pisemnej przez kandydatów na kierowcę, jak też osób wykonujących w przedsiębiorstwie pracę na danym stanowisku, jednakże jedyną drogą do uzyskania w pełni obiektywnej, oraz bazującej na informacji pierwotnej bo zaczerpniętej bezpośrednio z Krajowego Rejestru Karnego jest właśnie złożenie stosownego zapytania, które jak pokazuje doświadczenie może powodować trudności, tak więc:

• przed nowelizacją, za jedyną podstawę do uzyskania informacji o osobie wskazywano na art. 5 ust. 3 pkt 4 ustawy o transporcie drogowym (Dz.U. Nr 125, poz. 1371, z późn. zm.), a który to na dzień dzisiejszy przestał być uznawany za prawidłowy;
• natomiast po nowelizacji z 15 sierpnia 2013 roku, za poprawną podstawę prawną uznać należy:
• w przypadku podjęcia bądź wykonywania transportu drogowego na mocy zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego (oraz w stosunku do wszystkich przedsiębiorców, którzy posiadają „stare” licencje – sprzed 15 sierpnia br. – których termin ważności nie wygasł) przedsiębiorca powinien przy składaniu zapytania wskazać na podstawę prawną zawartą w art. 5 ust. 2 pkt 2 ustawy o transporcie drogowym (Dz.U. Nr 125, oz. 1371, z późn. zm.)
• w przypadku zaś podjęcia bądź wykonywania krajowego transportu drogowego w zakresie przewozu osób samochodem osobowym bądź pojazdem samochodowym przeznaczonym konstrukcyjnie do przewozu powyżej 7 i nie więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą, przedsiębiorca powinien przy składaniu zapytania, wskazać na podstawę prawną zawartą w art. 5c ust. 1 pkt 4) ustawy o transporcie drogowym (Dz.U. Nr 125, oz. 1371, z późn. zm.)

Niezastosowanie się do powyżej znowelizowanych artykułów, w przypadku wskazania nieobowiązujących już podstaw prawnych, zostanie zapewne uznane za błędne, a w konsekwencji nie uda nam się w sposób skuteczny uzyskać informacji czy dana osoba figuruje w rejestrze karnym. Co ciekawe w przypadku poprawnego wypełnienia zapytania (wskazując właściwe, wskazane choćby powyżej podstawy prawne) i złożenia zapytania możemy również napotkać się na niepotrzebne i niczym nieuzasadnione polemiki przy „okienku” –  gdyż, spotykamy się już z tego typu przypadkami. W takich sytuacjach jak to miało już wielokrotnie miejsce ab urbe condita – polecamy kontakt ze specjalistą.