W ostatnich latach zdecydowanie wzrasta liczba pojazdów wyposażonych w układy klimatyzacji wnętrza. Są wśród nich nie tylko samochody osobowe ale również ciężarówki, autobusy a nawet maszyny rolnicze i ciężki sprzęt budowlany. Klimatyzowana kabina poprawia w znacznym stopniu warunki pracy kierowcy. Niestety nie tylko on może być zadowolony z przyjaznej atmosfery.

Jeszcze lepiej istnienie układu klimatyzacyjnego wykorzystują mikroorganizmy – bakterie i grzyby mikroskopowe. Są one zawsze obecne w naszym otoczeniu, lecz w specyficznych warunkach panujących w przewodach wentylacyjnych rozmnażają się wyjątkowo intensywnie. Jeżeli miejsca te nie są systematycznie dezynfekowane mikroorganizmy potrafią tworzyć kolonie, których istnienie staje się odczuwalne organoleptycznie. Szczególnie nieprzyjemny jest zapach pleśni, który wydziela się z otworów nawiewowych. Jednak to nie względy estetyczne wymuszają potrzebę starannej dezynfekcji systemu przewietrzania wnętrza pojazdu.Istotnym powodem jest to, że bakterie i inne mikroorganizmy zamieszkujące elementy tego układu oddziałują szkodliwie na organizm człowieka a najczęstszymi objawami tego oddziaływania są:

• problemy oddechowe
• uczucie zmęczenia
• częste bóle głowy

• podatność na infekcje
• przewlekłość dolegliwości
• nadwrażliwość
• reakcje alergiczne
• objawy przeziębienia
• chroniczne przekrwienie zatok

• zapalenie płuc

Zakażenie następuje przede wszystkim drogą wziewną ponieważ drobnoustroje, zarodniki grzybów lub strzępki ich grzybni porywane strumieniem powietrza rozpylane są we wnętrzu pojazdu po czym z wdychanym powietrzem trafiają w różne rejony układu oddechowego.Ignorowanie obecności groźnych bakterii chorobotwórczych w dużych instalacjach klimatyzacyjnych, np. klimatyzacji budynków może nawet przyczynić się do zgonu tak jak zdarza się to w przypadku choroby legionistów. Na szczęście badania mikrobiologiczne jakim poddawano wnętrza pojazdów nie wykazały obecności w tym środowisku aż tak „zjadliwych” szczepów bakterii, ale i te znajdowane potrafią być niebezpieczne. Jak zatem najskuteczniej pozbyć się tego niebezpieczeństwa.Istnieją różne sposoby dezynfekcji układu. Najprostszym jest stosowanie specjalnych pianek rozprowadzanych od strony wejścia do układu nawiewowego od strony filtra kabinowego.Trzeba jednak stwierdzić, że ich skuteczność pozostawia wiele do życzenia. Dlatego z pewnością warto zwrócić uwagę na kanadyjskie urządzenie o nazwie MIST, które od niedawna jest także dostępne na polskim rynku.

Urządzenie MIST do dezynfekcji używa specjalnego płynu, który zapewnia usunięcie wszelkiego rodzaju bakterii, roztoczy czy kurzu pozostającego w układzie nawiewowym samochodu. Dzieje się tak jednak pod warunkiem że jego krople zostaną dostarczone do wszelkich zakamarków, w których zbierają się zanieczyszczenia. Aby tak się stało płyn musi zostać jak najmocniej rozdrobniony. Do tego celu w urządzeniu wykorzystywany jest
generator ultradźwięków.

Krople wytwarzane przez urządzenie MIST posiadają średnice mniejsze od 10 mikronów co pozwala im doskonale penetrować. Dla porównania używając tradycyjnych rozpylaczy powietrznych (aerozoli) możemy uzyskać efekt od 4 do 10 razy gorszy (rys. 1).

Przy tak dobrym rozpyleniu środek dezynfekcyjny samoistnie unosi się wraz z prądem powietrza. Dlatego należy pamiętać by w czasie dezynfekcji wylot urządzenia MIST umieścić możliwie blisko otworu prze który zostanie zaciągnięta do wnętrza obwodu wentylacyjnego, z reguły jest to wlot powietrza do obiegu wewnętrznego. Dezynfekcję układu przeprowadza się bowiem w tym trybie pracy układu wentylacyjnego.

Para zaciągana z urządzenia przechodzi przez strefę najbardziej zanieczyszczoną, czyli okolice parownika układu klimatyzacyjnego. Działanie płynu jest dodatkowo „wspomagane” przez urządzenie, które cały czas emituje fale ultradźwiękowe. To umożliwia skuteczniejsze rozbijanie i usuwanie zanieczyszczeń.

Proces dezynfekcji trwa około piętnastu minut zaś jego przebieg jest następujący:Umiejscowienie urządzenia w kabinie pojazdu. Strzałką zaznaczono punkt, w którym wkręca się nabój z płynem (rys. 2).Do zasobnika urządzenia należy wlać płyn odkażający. Odbywa się to poprzez wkręcenie zasobnika z jednorazową dawką płynu naboju w miejsce zaznaczone na rysunku i przetłoczenie zawartości do wnętrza urządzenia. Następnie należy podłączyć urządzenie do gniazda zapalniczki i używając jednego przycisku uruchomić je. Urządzenie zacznie pracować automatycznie i samoczynnie wyłączy się po upłynięciu właściwego czasu. Urządzenie nie wymaga dalszej obsługi, więc czas jego pracy można poświęcić na inne czynności związane z przeglądem pojazdu.
Skuteczność działania urządzenia MIST można zweryfikować laboratoryjnie.

Na szalce po lewej stronie pokazany jest rezultat hodowli bakterii z próbki popranej przed zaś na szalce prawej po dezynfekcji (rys. 3).

Obie próbki zostały pobrane z tego samego miejsca, tego samego pojazdu i były hodowane w identycznych warunkach na identycznym podłożu.

Wnioski nasuwają się same i dalszy komentarz wydaje się zbyteczny.

Artykuł ukazał się w informatorze technicznym Master Truck nr 3/2008, firmy Italcom.
mgr inż. Tomasz Jurecki