viaTOLL – system poboru opłat za przejazd drogami krajowymi, ekspresowymi oraz autostradami zarządzanymi przez GDDKiA, funkcjonuje od połowy 2011 r. Do końca 2014 r. przyniósł wpływy w wysokości prawie 4 mld zł. System, oprócz danych finansowych, generuje również szereg statystyk, które opisują zmiany na rynku transportu drogowego w Polsce.

Jak pokazują dane systemu viaTOLL polski rynek transportu drogowego rozwija się stabilnie, zgodnie z trendami, które obserwowaliśmy już latach wcześniejszych. Liczba pojazdów zarejestrowanych w ramach systemu viaTOLL sukcesywnie się powiększa – z ok. 766 tys. w styczniu do ponad 843 tys. na koniec 2014 roku. W dalszym ciągu zauważalna jest również tendencja „wymiany” flot: na nowsze pojazdy. Stosunkowo niewielkie zmiany nastąpiły natomiast w strukturze przewoźników korzystających z sieci dróg płatnych.

Przychody

Od uruchomienia, tj. od połowy 2011 r. system viaTOLL zebrał i przekazał na rzecz Krajowego Funduszu Drogowego blisko 4 mld. zł. Rok 2014 to stabilny wzrost przychodów wynikający ze zwiększającego się wolumenu przewozów oraz dalszego rozszerzania sieci dróg płatnych (o 263 km we wrześniu i październiku). W 2014 r. całkowite wpływy wygenerowane przez system wyniosły ponad 1,42 mld zł – o 20% (230 mln. zł) więcej niż w 2013 roku. Jest to najlepszy wynik w dotychczasowej historii viaTOLL-a. Analiza wpływów miesięcznych nadal wykazuje sezonowe wzrosty. Zaobserwowane różnice nie odbiegają jednak znacząco od średniej wynoszącej 102,5 mln zł. W minionym roku najwyższe przychody w ramach systemu viaTOLL wygenerowała autostrada A4 (370 mln zł), a w następnej kolejności – droga ekspresowa S8 (163,4 mln zł) oraz autostrada A2 (157,8 mln zł).

Struktura użytkowników (pojazdy ciężkie)

Największą grupę przewoźników zarejestrowanych w systemie viaTOLL stanowią Polacy (62,6%), którzy jednak, pomimo wzrostu w ujęciu liczbowym (do 562 479), w ujęciu procentowym zanotowali spadek o 1,5 pp w stosunku do roku ubiegłego.

Jeżeli chodzi o użytkowników zagranicznych, to wciąż najwięcej zarejestrowanych jest pojazdów niemieckich (51 980), litewskich (32 079), czeskich (28 544) oraz rosyjskich (26 363) i ukraińskich (26 438). Co ciekawe, do grona najliczniej reprezentowanych państw wśród użytkowników systemu viaTOLL dołączyła w minionym roku również Andora (12 780).

Struktura flot

Analizując liczbę zarejestrowanych pojazdów pod względem klasy emisji spalin widoczny jest przede wszystkim wzrost liczby samochodów o klasie EURO 6. Jeszcze na początku ubiegłego roku ich udział w rejestracjach wynosił zaledwie 0,5% (ok. 3 600), by na koniec 2014 roku wzrosnąć do 3,2% (28 457). Analogicznie, zwiększyła się również liczba zarejestrowanych pojazdów klasy EURO 5 – z 272 189 do 319 601 (wzrost o 17,4%). Odnośnie niższych klas, nadal wyraźnie zauważalny jest trend spadkowy wśród pojazdów EURO 1, 2 i 3, przy równoczesnej stabilizacji klasy EURO 0. W przypadku klasy EURO 4 udział zarejestrowanych pojazdów spadł (o 0,2 pp), ale ilościowo wzrósł z 119 482 do 131 151.

Pojazdy lekkie – opłata manualna i elektroniczna

Do uiszczania opłaty za przejazd po państwowych autostradach płatnych zobowiązani są również kierowcy pojazdów samochodowych oraz zespołów pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej ≤ 3,5 tony. Opłatę można wnosić na dwa sposoby: manualny – na placach poboru opłat oraz elektroniczny – z wykorzystaniem usługi viaAUTO. W 2014 r. na konto KFD wpłynęło łącznie ponad 196 mln zł, z czego większość (191,5 mln zł) została opłacona w sposób manualny na bramkach.

Usługa viaAUTO funkcjonuje od początku czerwca 2012 r. 15 lipca 2014 r. uruchomiono na bramkach dodatkowe pasy płatności elektronicznej dla samochodów osobowych. Dzięki temu rozwiązaniu, a także przeprowadzonej promocji cenowej urządzeń pokładowych, udało się zwiększyć liczbę wykorzystywanych viaAUTO do prawie 20 000. W rezultacie, procentowy udział transakcji z wykorzystaniem urządzeń viaAUTO 2014 r. wzrósł w tym okresie aż czterokrotnie – z 2% do 8%.