Sala pod Kopułą Ministerstwa Gospodarki po raz pierwszy w historii wypełniła się przedstawicielami niezależnego rynku motoryzacyjnego. Rynkowym analizom, propozycjom i uwagom przysłuchiwał się między innymi Minister Gospodarki, Janusz Piechociński.

Jaki był rok 2014 dla branży motoryzacyjnej?

Organizowana cyklicznie Konferencja Niezależnego Rynku Motoryzacyjnego, stała się dla przedstawicieli branży areną podsumowań ich działalności, a także miejscem do prowadzenia dyskusji. Każdego roku można zapoznać się tu z wynikami badań rynku, wysłuchać prezentacji na temat nurtujących branżę problemów oraz wziąć udział w interaktywnych ankietach.

Motoryzacja w Polsce i Europie

Robert Kierzek – prezes Inter Cars SA oraz Alfred Franke – prezes Stowarzyszenia Dystrybutorów i Producentów Części Motoryzacyjnych przedstawili aktualne rynkowe statystyki oraz zaprosili gości do udziału w interaktywnych ankietach. Segment motoryzacyjny to ogromna część europejskiej gospodarki. W samej tylko Unii Europejskiej zarejestrowanych jest 242 mln pojazdów (we wszystkich krajach Europy 309 mln). Wartość produkowanych części zamiennych europejska organizacja producentów części CLEPA szacuje na 82 mld euro. W tym wielkim biznesie swoje miejsce ma także Polska, w której przychody przemysłu motoryzacyjnego aż w 55% są generowane dzięki produkcji części. To wg danych GUS, ponad 59,3 mld zł rocznie. Każdego roku segment niezależny odprowadza do budżetu państwa i ZUSu ok. 12 mld złotych. Prowadzący prezentację zwrócili uwagę na inwestycje, dokonywane przez producentów części w Polsce, m.in. na fabrykę Lumag, powstałą za ponad 70 mln zł czy park technologiczny Delphi za 24 mln zł.

Niezależny rynek motoryzacyjny w Europie jest silnie rozdrobniony, o czym świadczy fakt, że przychody pięciu największych dystrybutorów części na kontynencie (zalicza się do nich polski Inter Cars), stanowią zaledwie 5% przychodów wszystkich dystrybutorów.

Prognozy sygnalizują, że rok 2014 zakończy się pozytywnie dla działających na terenie Polski dystrybutorów. Według danych MotoFocus.pl w I kwartale roku niemal wszyscy badani producenci oraz dystrybutorzy części wykazali się wzrostem przychodów, co miało zapewne związek z bardzo słabym I kwartałem 2013 r. W II i III kwartale 2014 r. większość badanych nadal deklarowała wzrost, ale dość spora grupa przyznała się do słabszych wyników.

Prognozy na temat przychodów w roku 2015 są z kolei optymistyczne zarówno wśród producentów części jak i dystrybutorów oraz filiantów (na podstawie ankiety przeprowadzonej w czasie konferencji). Na pytanie: "Czy w nadchodzącym roku planujesz inwestycje w rozbudowę powierzchni magazynowej lub biurowej?", aż 70% obecnych na sali przedstawicieli firm dystrybucyjnych odpowiedziało twierdząco. Jeszcze bardziej optymistycznie patrzą w przyszłość przedstawiciele filii i partnerzy handlowi dystrybutorów – 88%.

Wśród analiz nie zabrakło także miejsca na podsumowanie polskiego rynku warsztatów niezależnych. Stanowią one 92% wszystkich warsztatów w Polsce i obsługują 90% klientów.

Rozważania o rynku

Gościem specjalnym konferencji był w tym roku Minister Gospodarki, Janusz Piechociński. Wicepremier zwrócił uwagę na konieczność współpracy przedstawicieli niezależnego rynku:

– „Dla Polski, rynek niezależny jest szczególnie ważny, bo na tym rynku wypracowaliśmy nową jakość. Nie tylko w dziale usług, ale także choćby w dziedzinie handlu częściami zamiennymi. (…) Jesteście reprezentantami rozproszonego środowiska.To środowisko musi pilnować swoich spraw, nie tylko w Polsce, ale także w instytucjach Unii Europejskiej".

Premier wspomniał, że liczy na aktywność branży w zakresie formułowania i przedstawiania swoich propozycji zmian, wyliczeń oraz analiz.

Problemy SKP

Jednym z istotnych punktów konferencji było wystąpienie Jerzego Malińskiego – eksperta organizacji MOVEO oraz Rafała Sosnowskiego – prezesa Stowarzyszenia Techniki Motoryzacyjnej. Tematem był stan techniczny pojazdów w Polsce i Europie. Referujący zwrócili uwagę na konieczność zmian w przepisach, które unormują działanie polskich Stacji Kontroli Pojazdów. Obecne ich funkcjonowanie na zasadach wolnorynkowych prowadzi do patologii – takich jak promocje i prezenty dla kierowców, wykonujących przegląd w danej stacji. Panowie wspomnieli o Dyrektywie unijnej 2014/45/UE, której celem jest poprawa jakości systemów badań technicznych w całej Europie. Reguluje ona między innymi kwestie udostępniania SKP informacji dotyczących podzespołów pojazdu, które mają bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo.

Na zasygnalizowane przez Jerzego Malińskiego oraz Rafała Sosnowskiego zagadnienia odpowiedział Łukasz Twardowski z Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju. Przedstawił on postępy w analizie propozycji grupy roboczej, której celem jest poprawa jakości badań technicznych pojazdów. Wypracowane przez nią zagadnienia wspiera aktywnie SDCM. Wspomniana wyżej unijna dyrektywa badaniowa ma zostać zaimplementowana do polskiego prawa do 20 maja 2017 r. Przed jej wprowadzeniem konieczne jest jednak także uwzględnienie i wdrożenie do przepisów tez, wypracowanych przez grupę roboczą.

Telematyka

Telematyka, czyli zdolność nawiązywania przez samochody łączności satelitarnej oraz wysyłania i odbierania informacji staje się coraz częściej omawianym problemem. Poza jej bezdyskusyjnie pozytywnym wpływem na bezpieczeństwo ruchu drogowego, może ona nieść pewne zagrożenia dla niezależnego rynku motoryzacyjnego. Oprócz wzywania pomocy w razie wypadku, system telematyczny może bowiem wykrywać usterki pojazdu i wzywać kierowcę do autoryzowanego serwisu, w celu dokonania naprawy. Przedstawiciele warsztatów niezależnych dążą do tego, by system telematyczny był otwarty, a decyzja odnośnie miejsca wykonywania napraw, należała do kierowców. Alfred Franke, przedstawiając zagadnienia związane z systemami e-Call, b-Call oraz s-Call, zwrócił uwagę na fakt, że infrastruktura obsługująca te systemy zacznie działać na przełomie 2017/2018 r. Unia Europejska ma więc niewiele czasu na stworzenie jasnych, sprawiedliwych, a co najważniejsze skutecznych przepisów, dotyczących korzystania z telematyki.

Wypracowanie odpowiednich przepisów dotyczących telematyki aktywnie wspiera organizacja FIGIEFA. Gościem konferencji był Henry Wasung, który przedstawił kontrowersje wokół zagadnień technicznych, związanych z telematyką. Wspomniał, że najważniejszym celem prac nad przepisami jest zapewnienie warunków, w których "(…) Każdy kierowca będzie miał wybór – do kogo i w jakim celu przesyłane są informacje z jego pojazdu".

Rozporządzenie Euro 5 a niezależny rynek

Bogumił Papierniok – Dyrektor Zarządzający firmy Moto-Profil oraz Robert Kierzek – prezes Inter Cars, przedstawili zebranym problematykę związaną z obowiązującymi w Europie przepisami Euro 5. Nie każdy zdaje sobie sprawę z faktu, że zawierają one nie tylko wytyczne dotyczące norm emisji spalin przez samochody, ale także regulacje istotne z punktu widzenia niezależnego rynku motoryzacyjnego. Zgodnie z Euro 5, producenci pojazdów mają obowiązek zapewnienia niezależnym podmiotom nieograniczonego i znormalizowanego dostępu do informacji dotyczących naprawy i utrzymania pojazdów. Informacje mają być dostępne na stronie internetowej.

Niestety w praktyce przestrzeganie przepisów przez producentów pojazdów jest mocno dyskusyjne. Wielu z nich udostępnia informacje, ale np. niepełne, dostępne tylko w jednej wersji językowej lub na stronach, które bardzo trudno odszukać. Nad problemem pochyliła się już Komisja Europejska, ale na efekty jej działań, przyjdzie jeszcze poczekać.

MV BER, Klauzula Napraw

Wciąż palącym problemem dla branży jest nieprzestrzeganie postanowień europejskiego rozporządzenia MV BER przez autoryzowane stacje obsługi pojazdów. W kolejnym wystąpnieniu, Alfred Franke przedstawił przykłady nielegalnych działań ASO, a także zakończonych na niekorzyść producenta pojazdu procesów w tej sprawie w innych krajach. Niestety, zdaniem prezesa SDCM, w Polsce jak dotąd odpowiednie organy niewystarczająco przyglądają się działalności autoryzowanych stacji w tym zakresie.

Klauzula Napraw jest regulacją przyjętą w Polsce, natomiast nadal nie obowiązującą w wielu krajach Unii Europejskiej. Jej brak przyczynia się do windowania cen samochodowych części zewnętrznych przez producentów pojazdów. Według Alfreda Franke, dzięki Klauzuli Napraw na rynku mogą istnieć także firmy oferujące tańsze zamienniki części, co sprawi, że klient będzie miał możliwość wyboru pomiędzy częścią identyczną z oryginalną, jak i inną porównywalnej jakości. Espertyza Przemysłowego Instytutu Motoryzacji wykazała, że naprawa samochodów w oparciu o części niezależnych producentów jest całkowicie skuteczna i nie budzi zastrzeżeń w zakresie bezpieczeństwa użytkowania pojazdu.

Kampanie reklamowe a postrzeganie rynku

Jarosław Lewandowski – prezes Misfat Europe – przedstawił zgromadzonym materiał na temat nieuczciwych praktyk reklamowych, jakich dopuszczają się producenci pojazdów. Bardzo często dyskryminują oni segment niezależnych napraw, posługując się szkodliwą retoryką. Duże kampanie zamożnych koncernów negatywnie oddziałują na wizerunek niezależnego rynku.

Debata producentów i dystrybutorów

Zwieńczeniem konferencji była wspólna dyskusja przedstawicieli producentów części samochodowych (Paweł Hańczewski – Bosch, Sławomir Góralewski – TRW) z reprezentantami dystrybutorów (Robert Kierzek – Inter Cars i Bogumił Papierniok – Moto-Profil). Debatę połączono z interaktywną ankietą. Moderator zadawał pytanie wszystkim zgromadzonym na konferencji, a następnie prosił o komentarze uczestników debaty. Wśród poruszanych tematów znalazły się: zagrożenie dla niezależnego rynku motoryzacyjnego, grupy zakupowe dystrybutorów (w tym dyskusja na temat nowej grupy Nexus), handel w internecie i zagraniczni dystrybutorzy w Polsce.

Wyniki interaktywnej ankiety przedstawimy wkrótce.