Moc, doznania i charakterystyczny dźwięk – nieodłączne elementy legendy jednostki napędowej Scania V8. Oto jej historia.

Gdy pod koniec lat 60. ubiegłego wieku Scania zaprezentowała jednostkę napędową V8 o mocy 350 KM, był to najmocniejszy silnik wysokoprężny przeznaczony do samochodu ciężarowego. I przez wiele lat nie oddał palmy pierwszeństwa. Silnik V8 uczynił ze Scania prawdziwą Królową Szos.

Na początku lat 60. minionego stulecia 8- i 11-litrowe silniki Scania-Vabis osiągały 250 KM – moc, która mogła zaspokoić rosnące potrzeby przewoźników długodystansowych w Europie. Ale inżynierowie Scania-Vabis zdali sobie sprawę, że taki poziom mocy może być niewystarczający w transporcie dłużycy drzewnej i transporcie ciężkim. A może by tak jako pierwsi spróbowali osiągnąć więcej?

Decyzję o zaprojektowaniu silnika o większej mocy podjęto w 1962 r. i wkrótce ruszyły zakrojone na szeroką skalę prace nad nową generacją samochodów ciężarowych z silnikiem pod kabiną, których wprowadzenie na rynek zaplanowano na rok 1968. Niestety, pod kabiną nie zmieściłaby się ani rzędowa „ósemka”, ani rzędowy silnik sześciocylindrowy o większej pojemności. W sposób naturalny więc inżynierowie zwrócili uwagę na widlasty układ cylindrów. Taki silnik zmieściłby się w tej samej ramie i pod tą samą kabiną, pod którą montowano rzędowe, sześciocylindrowe silniki o pojemności 11 l.

Przyjęta koncepcja zakładała zaprojektowanie jednostki napędowej o dużej mocy, a jednocześnie zwartej budowie: V8 o kącie rozwidlenia 90 stopni i pojemności skokowej 14,2 l. Bengt Gadefelt, twórca silnika V8, wyjaśnia: – Wiedzieliśmy, że aby uzyskać dobre własności trakcyjne, potrzebujemy 350 KM, czyli około 100 KM więcej niż zapewniały inne nasze silniki.-

Własności trakcyjne charakteryzują zachowanie się silnika i pozostałych elementów układu napędowego w czasie jazdy. Według inżynierów Scania-Vabis dobre właściwości trakcyjne to:

– mała liczba koniecznych zmian biegów w całym zakresie prędkości jazdy;
– duża siła napędowa przy niskich prędkościach obrotowych silnika;
– wystarczająca nadwyżka mocy w całym zakresie prędkości obrotowych silnika.

W porównaniu do własności trakcyjnych maksymalna moc silnika ma znaczenie drugorzędne. Niemniej jednak zasadniczą miarą osiągów jednostki napędowej jest charakterystyka jej momentu obrotowego.

Nowy, pionierski silnik Scania-Vabis o pojemności 14,2 l był wyjątkowy pod wieloma względami. Od podstaw został zaprojektowany jako silnik turbodoładowany o dużej trwałości.

Pokrywy zaworów w kształcie litery „V” na indywidualnych głowicach cylindrów nadawały jednostce napędowej charakterystyczny wygląd. Celem inżynierów Scania-Vabis było uzyskanie mocy maksymalnej 350 KM. Żaden europejski konkurent nawet nie zbliżył się do tej wartości.

Pojazdy Scania LB140 szybko zdobyły uznanie na rynku. Łączyły w sobie wysoką moc z charakterystyką momentu obrotowego sprzyjającą wykorzystywaniu niskich prędkości obrotowych silnika – przyjemne i efektywne rozwiązanie w samochodzie ciężarowym o dużej ładowności. Wielu klientom podobał się również emblemat „V8” na kracie wlotu powietrza oraz charakterystyczny odgłos pracy tego silnika. Wszystkie te cechy, a także wyjątkowa trwałość i niezawodność sprawiły, że 14-litrowy silnik V8 stał się prawdziwą legendą.

Osiem lat później Scania wykonała pierwszy ważny krok w kierunku dalszej modernizacji jednostki V8. Moc maksymalną zwiększono do 375 KM, zwiększając jednocześnie moc dostępną przy niskich prędkościach obrotowych. W tym samym czasie firma ogłosiła swoją „ideę silnika wolnoobrotowego”.

Moc maksymalna została zwiększona z 350 do 375 KM, ale osiągana była przy 2000 obr/min zamiast 2300 obr/min. Maksymalny moment obrotowy wzrósł z 1245 przy 1500 obr/min do 1480 Nm, przy 1300 obr/min.
Jednostkowe zużycie paliwa zredukowano z 216 do 211 g/kWh, z minimum przy 1500 obr/min, wobec 1600 obr/min poprzednio.

Od tamtej pory wszystkie jednostki napędowe Scania są projektowane według idei silnika wolnoobrotowego.

Następnym milowym krokiem w historii 14-litrowego silnika Scania było zastosowanie chłodzenia powietrza doładowującego (intercooling), 1982 r., i wprowadzenie na rynek pojazdów Scania serii 3, w roku 1987, wraz z trzema nowymi wariantami silnika V8, z których najmocniejszy rozwijał moc 470 KM i był wyposażony w elektronicznie sterowany wtrysk paliwa (EDC).

W latach 80. ubiegłego stulecia przykładano coraz większą wagę do ochrony środowiska. W 1991 r., w setną rocznicę powstania firmy Scania, zaprezentowano całkowicie nową rodzinę silników Euro 1, obejmującą m. in. dwie jednostki V8: 450-konną sterowaną mechanicznie oraz 500-konną z układem EDC – pierwszą, która przekroczyła barierę 500 KM.

Równocześnie w decydującą fazę weszły prace rozwojowe nad nowymi pojazdami serii 4. Ich premiera rynkowa miała miejsce w 1995 r. Pojazdy te były dostępne z silnikami V8 o mocy 460 i 530 KM oraz nowymi, sześciocylindrowymi silnikami rzędowymi o pojemności 12 l.

Wraz z nadejściem nowego milenium oryginalna widlasta „ósemka” została stopniowo zastąpiona przez znacznie mocniejszy, 16-litrowy silnik V8 o mocy 480 i 580 KM i momencie obrotowym do 2700 Nm – ponad dwukrotnie większym niż w pierwszej generacji V8 w 1969 r.

W sumie Scania wyprodukowała ponad 170.000 14-litrowych silników widlastych, które cieszyły się rekordową popularnością w swojej klasie.

Pierwszy 14-litrowy silnik V8 rozwijał moc 350 KM i moment obrotowy 1245 Nm. Ostatnia generacja tego silnika, zanim został on zastąpiony jednostką napędową o większej pojemności, oferowała 530 KM i 2300 Nm w wersji trakcyjnej i do 800 KM w wersji morskiej. W ciągu zaledwie 32 lat moment obrotowy 14-litrowej widlastej „ósemki” wzrósł aż o 85%.

W 2004 wprowadzono na rynek pojazdy nowej serii R. W roku 2005 Scania zaprezentowała nową gamę silników spełniających normy emisji spalin Euro 4 i Euro 5, w tym jednostki V8 o mocy 500, 560 i 620 KM rozwijające moment obrotowy do 3000 Nm, wykorzystując technologie pozwalające na spełnienie wymagań dotyczących ochrony środowiska we wszystkich rodzajach transportu. Nowa królowa szos, Scania R 620, została zaprojektowana z myślą o długich dystansach, ciężkich ładunkach i terenie górzystym. Legenda – a więc i to wspaniałe brzmienie – wciąż żyje.

cytat
„Wiedzieliśmy, że aby uzyskać dobre własności trakcyjne, potrzebujemy 350 KM, czyli około 100 KM więcej niż zapewniały inne nasze silniki”
Bengt Gadefelt, twórca silnika Scania V8

 
Doskonałe cechy
Oczywistymi zaletami silnika Scania V8 są moc i moment obrotowy. Ale na rynku liczy się również jego niepowtarzalne brzmienie.

Wyjątkowa ekonomika paliwowa – silniki V8 zawsze efektywnie pozwalają wykorzystać swoją ogromną moc, zapewniając niskie zużycie paliwa, nawet w terenie górzystym.

Trwałość i niezawodność – mały stopień wysilenia silnika oznacza mniejsze wymagania obsługowe.

Historia:

1969
Całkowicie nowy, zwarty, 14-litrowy silnik V8, rozwijający rekordową moc 350 KM i moment obrotowy 1245 Nm, z turbosprężarką i pojedynczymi głowicami cylindrów.

1976
Idea silnika wolnoobrotowego sprzyjająca oszczędności paliwa, zastosowana po raz pierwszy w 14-litrowym silniku V8 o mocy 375 KM, osiągającym maksymalny moment obrotowy przy niższej prędkości obrotowej.

Scania LBS141 6×2 z 14-litrowym silnikiem V8 o mocy 375 KM, zabudową chłodniczą i przyczepą.

1991
Silnik V8: 500 KM z EDC i 450 KM z mechanicznie sterowanym wtryskiem paliwa. Pierwszy seryjny silnik samochodowy z układem turbocompound (11-litrowa jednostka o mocy 400 KM). Jako pierwszy producent Scania wprowadza na rynek silniki Euro 1.

Scania T143 4×2 500 Topline z naczepą-silosem do transportu materiałów sypkich

1995
Rynkowa premiera pojazdów serii 4 ze znacznie zmodernizowanymi 14-litrowymi silnikami V8, wyposażonymi w układ EDC drugiej generacji (460 i 530 KM) Całkowicie nowy sześciocylindrowy silnik o pojemności 12 l. (360 i 400 KM).

1996
Zwiększenie pojemności skokowej silnika 9-litrowego (do pełnych 9 l), przeznaczonego do pojazdów serii 4 (220, 260 i 310 KM).

2000
Całkowicie nowy 16-litrowy silnik V8 Euro 3 (480 i 580 KM), stopniowo zastępujący widlaste jednostki 14-litrowe. Budowa modułowa obejmująca wiele elementów wspólnych z 12-litrową „szóstką”.

2004

Modernizacja silnika V8 przeznaczonego do pojazdów serii R (500 i 580 KM). Pierwszy silnik Euro 4 (12-litrowa jednostka napędowa o mocy 420 KM z techniką Scania EGR).

2005
Scania wprowadza na rynek najszerszą w historii gamę silników, obejmującą m.in. jednostki V8 o mocy 500, 560 i 620 KM. Dostępne są wersje Euro 3, Euro 4 i Euro 5.

2007
Wszystkie silniki V8 są dostępne w wersji Euro 5 i charakteryzują się tradycyjną dla Scania wydajnością i bezkonkurencyjną trwałością.

Tekst: Per-Erik Nordström Zdjęcia: Dan Boman, Ingemar Eriksson, Jonas Nordin, Stefan Almers, Henrique Lorca, Archiwum Scania